________________
૧૬૪
રસોઇ, લૂણ-મીઠા વગર ફીક્કી લાગે તેમ ભાવ વગર દાન વગેરેનો ખાસ લાભ નથી. વીતરાગપણું આવતા ભાવનો વિકાસ થાય છે તેથી દાન વગેરે ધર્મમાં ભાવરૂપી રસ મળે તો નક્કી કર્મબંધ તૂટી જાય.
ભાવના ચાર છે. મૈત્રી, પ્રમોદ, કારૂણ્ય ને માધ્યસ્થ તથા વૈરાગ્ય માટે બાર ભાવના પણ છે, જેને ‘દ્વાદશ અનુપ્રેક્ષા' અથવા ‘ચિંતવના’ કહેવાય છે. (૧) અનિત્ય (૨) અશરણ (૩) સંસાર (૪) એકત્વ (૫) અન્યત્વ (૬) અશુચિ (૭) આસવ (૮) સંવર (૯) નિર્જરા (૧૦) લોક ભાવના (૧૧) બોધ-દુર્લભ તથા (૧૨) ધર્મ ભાવના. જિજ્ઞાસુને આ બાર ભાવના વિસ્તારથી સમજવા ભલામણ છે. આ બાર ભાવના જીવનમાં ઉતારવાથી મોક્ષ સુલભ. વળી જૈન તત્વજ્ઞાનમાં પાંચ પ્રકારના ‘ભાવ’ પણ છે : (૧) ઔપમિક (ઉપશમ ભાવ) (૨) ક્ષાયિક (૩) ક્ષાયો પમિક (૪) ઔયિક ભાવ ને (૫) પારિણામિક ભાવ.
:
છેલ્લે પરમયોગી મહાત્મા આનંદઘનજી પ્રભુને પ્રાર્થના કરે છે : ! મારામાં ‘ભાવ’ પ્રગટ કરો અને અનંત આનંદમાં મેળવી દોતો મારા વૈરાગ્ય બેટાના પિતા થવાનું સાર્થક થાય.
હે
પ્રભુ
(૯) કાયા કુટુંબની સજ્ઝાય
નાહલો ન માને કાંઈ કહ્યું માહરું રે, શોકય હસીને જોય; નણંદ બેહુ રે ઘણી અટારડી રે, જેઠ જાઠો મુજ હોય.
૧.
કિમ જાળવીએ રે કુટુંબ અટારડું રે, કરે મુજશું નિત રોષ; એકણ ગામે રે પિયર સાસરું રે, બોલે મેલી મેલી દોષ. કિમ. ૨.
અર્થ ઃ બાર ભાવનામાંથી અનિત્ય ભાવના ભાવતો ભવ્ય પ્રાણી ચિંતવે છે કે-આ કાયા સ્ત્રી છે અને મન તેનો સ્વામી છે. તે કાયા સ્ત્રી કહે
