________________
૧૨૨
જૈન ધર્મના બે-પાયા-બે પગ સાધુ ધર્મ અને શ્રાવક ધર્મ. શ્રાવક પગ વગરનો ગણાય કેમકે તેનો આત્મા પરભાવના માર્ગે ચાલે છે ને બહુ દુઃખ પામે છે. | મન નપુંસક છે છતાં ચેતનારૂપી સ્ત્રીને ભોગવે છે. મન સહચારી ચેતના છતાં ઇચ્છાએ વિષયાદિકને વિલસે છે.
ફરી ફરી વાંચો, વારંવાર વાંચો, પરમ યોગી શ્રી આનંદઘનજી મહારાજ કૃત શ્રી કુન્દુનાથસ્વામીના સ્તવનમાં મનની રીતિ-નીતિ, ચાલ અદ્ભુત રીતે સમજાવી છે. મન વશ થાય તો મોક્ષમાર્ગ સુલભ બને, પરંતુ સંસારી જીવને ફક્ત એક જ કાર્ય “દુષ્કર, દુષ્કર, દુષ્કર' છે. “મન સાધ્યું એણે સઘળું સાધ્યું' - યોગી શ્રી કહે છે, પરંતુ “મેં જાણ્યું એ લિંગ નપુંસક, સકળ મરદને ઠેલે'.
માણસ બીજી રીતે ગમે તેટલો પ્રભાવશાળી હોય પરંતુ નપુંસક લિંગી - મન આખી નર (નારી) જાતિને પોતાના કાબુમાં રાખે છે.
ખર-ગર્દભ-ગધેડો એટલે ભવાભિનંદી, દુર્ભવ્ય, અભવ્ય કે અરોચક કૃષ્ણપાક્ષિક. અંબાડી એટલે ચારિત્ર આવા અભવ્ય જીવ રૂપી ગર્દભને ચારિત્ર આપવું, ગધેડા ઉપર અંબાડી જેવું મુર્ખાઈભર્યું ગણાય. (૫) અર્થ : “લોક પુરુષ સંસ્થાને કહો.
એનો ભેદ તમે કંઈ કહ્યો?” શ્રીમદ્ રાજચન્દ્ર રચિત બાર ભાવનામાં દસમી “લોક ભાવના આવે છે:
નમો લોએ સવ્વ સાહૂણં” આ લોક” શબ્દ જૈન દર્શનમાં સમજવા જેવો છે. લોકને વિષે એટલે અઢી દ્વીપરૂપ લોકને વિષે રહેલા સર્વસાધુઓને મારો નમસ્કાર થાવ.
આ બ્રહ્માંડના બે ભાગ લોક અથવા લોકાકાશ અને અલોક એટલે અલોકાકાશ.
