________________
૧૨૧
સિદ્ધએ તે ભોગવી છે ને ભોગવે છે, તેથી કેવળજ્ઞાની પરમાત્મા મુક્તિરૂપી વેશ્યા સાથે બુદ્ધ થયા, મોક્ષ પામ્યા. હવે તેમને ફરીથી સંસારમાં આવવાનું નથી.
(૩) અર્થ કેવળજ્ઞાનીને દ્રવ્ય ઈન્દ્રિયોની જ્ઞાન માટે જરૂર નથી. તેઓ દ્રવ્ય ઈન્દ્રિયો વિના જ્ઞાનથી દરેક ઈન્દ્રિયોનું કામ કરી શકે છે. અહીં દ્રવ્ય આંખ વિના પણ કેવળી જ્ઞાનરૂપી નેત્રથી જગતમાં ઘણી વસ્તુઓ જોઈ શકે છે.
શ્રી અઢાઈજેસુ સૂત્ર, જે મુનિવંદન સૂત્ર છે તેમાં અઢીદ્વીપમાં રહેલ મુનિઓને વંદન કરવામાં આવે છે, તેમાં સાધુજી માટે પંચ મહલ્વય ધારા, અઢારસ, સહસ, સલંગધારા' પાઠ છે. મુનિરાજ શીલાંગરૂપી રથમાં બેસી મુક્તિ માર્ગ તરફ જાય છે. રથ એટલે ૧૮000 શીલ (સદાચાર)ના અંગઃ ૩ યોગ, ૩ કરણ, ૪ સંજ્ઞા, પ ઈન્દ્રિયો, ૧૦ પૃથ્વીકાય વગેરે, તથા દસવિધ યતિધર્મ. આ સર્વને પરસ્પર ગુણવાથી ૧૮૦00 શીલાંગ થાય. મુનિ આ શીલાંગને ધારણ કરનાર કહેવાય છે.
અર્ધ પુદ્ગલ પરાવર્તનમાંહે સંસાર તે હાથ, જળસંસાર ઉપશમ શ્રેણીએ ચઢતા મુનિરૂપી હાથી સરાગસંયમથી પડી કદાચ મિથ્યાત્વ પામે તેથી હાથીરૂપી મુનિ હાથજળમાં ડૂળ્યા જાણવા. (ઉપશમશ્રેણી, ક્ષપક શ્રેણી વગેરે આગળ આવી ગઈ છે.) * છેલ્લે નિદ્રારૂપી કુતરીએ ચૌદ પૂર્વધર મુનિરૂપી સિંહને હણ્યા - એટલે પ્રમાદમાં પડવાથી ચૌદપૂર્વી મુનિને પણ સંસારભ્રમણ કરવું પડે છે.
(૪) અર્થ : સંસારી જીવ અનંત અનાદિ કાળથી “જિન-વાણી વીર-વાણીરૂપી જળ વિના તરસ્યો છે, તેને સગું, “દિવ્યધ્વનિ'રૂપી અમૃત પાય છે પણ સંસારલબ્ધ જીવાત્મા પીતો નથી.
