________________
સમતા અને મમતા
બીમારીએ સાંભળવા મળે છે. આ બધી બીમારીઓનું મૂળ, મનુષ્યના જીવનમાં વત્તતી ભૌતિકતાની અતિભૂખરૂપ મમતા છે. કેવલ બાહ્ય નિમિત્તોથી જ બિમારી પેદા થાય છે, એવું નથી. દરેકને પાતપોતાની અંદર પણ બિમારીનાં અનેક નિમિત્તો છે. હામિયા શૈથિકના પ્રવત્ત ક ડી. હનીમેને કહ્યું હતું કે બીમારીની જડ, કીટાણુ જ નહિં, પરંતુ મીમારીની જડ અમારા હૃદયના ઉંડાણમાં છે. યથા માં મારીની જડ, મમતાના કારણે પેદા થતા કાષાયિક ભાવે છે. ક્રોધ, માન, માયા, લેાભ, ઈર્ષ્યા, નિંદા, ઈત્યાદિ દુષ્ટવૃત્તિઓમાં બીમારીએની જડ છે. આ હકીકતાને મનેવૈજ્ઞાનિકોએ પણ સિદ્ધ કરી બતાવી છે. ભૌતિકસામશ્રીની અનુકુળતાનેા રાગ અને પ્રતિકુળતાના દ્વેષ તે મમતાના કારણે જ છે. આ રાગ જ સ બીમારીનુ' અને અશાંતિનુ' બીજ છે. અનેક દુરાચારનુ મૂળ, મમતા છે.. મમતા અને અહંકારે જ અનેક યુદ્ધ સર્યાં છે. પછી તે મમતા ભલે ધનની હાય, કે સત્તાની હાય કે ભૂમીની હાય. પેાતાની મમતાને સ ંતેાષવા માટે મનુષ્યેા ગમે તેવું દુષ્કૃત્ય કે જીવસ હાર કરતાં પણ અચકાતા નથી. ઘાર હિ'સાએ કરીને અન્યની ભૂમિ, મિલ્કત, કે અન્ય સામગ્રીએ મેળવીને મદાંધ બની રહેલા માનવીઆને છેવટે તે તે સામગ્રીએ મૂકીને જ ચાલ્યા જવું પડ્યું છે. પણ તેએનાં કાળાં કૃત્યોનું કલંક કઈ દુનિયામાંથી ભૂંસાઈ શકતું નથી. ભવાંતરમાં તે મૃત્યુની શીક્ષા ભાગવવી પડે એ પણ નક્કી જ છે. મમતા જેમ બાહ્ય સામગ્રી અંગેની હાય છે, તેમ .
૩૦૧
