________________
દુકાને પહોંચ્યા અને ખીસ્સામાંથી એક પૈસો કાઢી કુલીના હાથમાં મૂક્યો. સૌ વેવાઈ-વેલાને દેખતા એક પૈસો આપવાથી આબરૂ બચી ગઈ હતી. બહુ શાહુકારી સાથે એક પૈસો કુલીને આપવામાં આવ્યો. સલામ ભરી કુલી ચાલ્યો ગયો.
એ જ વખતે દલખાણિયાથી બચુભાઈની ગાડી સામાન લેવા આવી હતી. ગાડી ઉપર રામજી સાંગાણી નામનો પરિચિત ખેડૂત હતો. માણેકચંદ બાપાએ કહ્યું, “તમારે દલખાણિયા જવાનું છે તો મહેતા, આ ગાડીમાં બેસી જાવ.”
સમય ન હોવાથી કોઈએ જમવાનો આગ્રહ ન કર્યો. છતાં જયંતીભાઈને ખોટું ન લાગ્યું, કારણ કે દલખાણિયાની ધરતીની ગાડી મળી ગઈ હતી. ભૂખનું દુ:ખ ભૂલી જયંતીભાઈ ગાડી ઉપર બેઠા.
વેવાઈને રામ રામ કર્યા. ગાડી ધારી બજારમાંથી પાર થઈ. હવે જયંતીભાઈનો હર્ષ ચરમ સીમાએ પહોંચી ગયો હતો. એક પૈસો પણ પાસે ન હતો, પેટમાં ભૂખ હતી, છતાં પણ કોઈ જાતનું દુઃખ ન હતું. દલખાણિયાના શેઠના પુત્ર તરીકે જયંતીભાઈ ગાડામાં રાખેલા સામાનના બોરા પર છત્રી લઈ બેસી ગયા હતા. થોડે આગળ જતા રામજી જૂનું નામ પોકારી બોલ્યો, જકુભાઈ, નાસ્તો કરાવશોને? તમે તો અમારા શેઠ છો.”
જયંતીભાઈ ખીસું ખાલી હતું, છતાં રામજીને પૂછયું, “શું નાસ્તો કરશું?”
રામજીના મોઢામાં પાણી છૂટતું હતું. તે બોલ્યો, “જકુભાઈ, ગોળ અને ગાંઠિયા ખાવામાં મઝા આવશે. તમે પણ ખાજો અને હું પણ ખાઈશ.”
જકુભાઈ ધીમેથી બોલ્યા, “રામજી ! તારી વાત સાચી છે, પણ અત્યારે ખિસ્સામાં પૈસા નથી.”
રામજીએ રસ્તો કાઢ્યો, “કોઈ વાંધો નહીં. તમારી દુકાનના નામે અહીં એક હજારનો સામાન પણ તરત મળી જાય. તમે હા પાડો એટલે હું આપણી દુકાનના ખાતે ગોળ-ગાંઠિયા લાવી આપીશ.”
જયંતીભાઈને તો આટલું જ જોઈતું હતું. અત્યારે જે ખાવા મળે તે ભગવાન મળ્યા બરાબર વાત હતી. તેમાંય વળી જકુભાઈને ગોળ ગાંઠિયા ખૂબ વહાલા હતા. રામજી ગાડું ઊભું રાખીને દોડતો સામેની દુકાનેથી વગર પૈસે એક શેર ગાંઠિયા અને અડધો શેર ગોળ લઈ આવ્યો. જેમને ખાતે લખાણા તેની રામજીને કે જકુભાઈને ક્યાં ફિકર હતી ! દેવાવાળા દેશે ! ભગવાનરૂપે ગોળ, ગાંઠિયા આવી ગયા. નતાળિયો નદી પાર કરી બંનેએ ગોળ-ગાંઠિયા આરોગ્યા. મરચાં અને ખાંડ વગરનો આહાર મળી જવાથી જયંતીભાઈ પોતાની પ્રતિજ્ઞા અનુસાર ભોજન પ્રાપ્ત કરી ખુશી થયા. હૃદયના બંધ તૂટ્યા : લગભગ ત્રણ વાગે ગાડું દલખાણિયા પહોંચ્યું. દલખાણિયાનાં ઝાડવાં જોઈ જયંતીભાઈની
આઠ દિવસની આંધી 2 55