________________
એ વખતે કુલીના મુખ પર કુબેર જેવી અમીરાત છવાઈ ગઈ હતી.
સાંજે ગાડી મહેસાણા પહોંચી. કુલીએ કહ્યું, “ભાઈ, તમારે ગાડી બદલવી પડશે. તમારી પાસે ટિકિટ નથી. હું તમને રાજકોટની ગાડીમાં બેસાડી દઈશ. જુઓ, તમારે ઉપરની સીટમાં સૂઈ જવાનું છે. સૂતેલા યાત્રીને જગાડવાની મનાઈ છે. ટિકિટચેકર આવે ત્યારે ઊઠવું નહીં, સૂતા રહેવું.”
કુલીએ જયંતીભાઈને બધી ભલામણ કરી, અંધારામાં સાથ આપી, બીજી ગાડી સુધી પહોંચાડી દીધા અને ઉપરના પાટિયા ઉપર ચડાવી દીધા. કુલી રામ રામ કરીને ગયો. તે જયંતીભાઈના દિલ પર એક અમર છાપ મૂકતો ગયો. આજ પણ એ કુલીને યાદ કરતા હૃદય ગદ્ગદ થઈ જાય છે. એ વાતનું દુઃખ છે કે કુલીનું નામ પૂછવાનું રહી ગયું છે. મનમાં હીરાલાલ એવું નામ રાખ્યું
ખરેખર, આ હીરાલાલ સાચો હીરો હતો !
મહેસાણાથી કાઠિયાવાડ તરફ જતી ગાડી ઊપડી. જયંતીભાઈ સાચું-ખોટું સૂઈ ગયા. દસપંદર મિનિટમાં જ ટિકિટચેકર આવ્યો. હવે એક ભારે મઝાની ઘટના બની, જે લખતાં ઘણા આશ્ચર્ય સાથે આનંદ થાય છે.
ચેકરે અવાજ માર્યો, “કોણ છે? ટિકિટ ક્યાં છે?”
પરંતુ પેલા હીરાલાલની સૂચના પ્રમાણે જયંતીભાઈએ સૂવાનો પૂરો ઢોંગ કર્યો. આ ટિકિટચેકર ઘણો ચાલાક હતો. તેણે જયંતીભાઈના શરીર પર હાથ ફેરવ્યો. પછી ખિસ્સામાં હાથ નાખ્યો. જયંતીભાઈની છેલ્લી પૂંજીમાં સવા રૂપિયો બચ્યો હતો તે તેણે લઈ લીધો. ચેકરે સૂતેલા માણસનો પણ લાભ ઉઠાવી લીધો. આમ સૂવાનો ઢોંગ કર્યો, છતાં છેલ્લો ટેક્સ આપવો પડ્યો.
જયંતીભાઈ હવે પૂરા ફકીર થઈ ગયા. બીજા ખિસ્સામાં “એડવર્ડની છાપવાળો એક પૈસો બચી ગયો હતો. પણ આ એક પૈસાએ પણ આબાદ રીતે ઇજ્જત બચાવી. વતનમાં ફરી પ્રવેશ:
દિવસ ઊગતા ગાડી ખીજડિયા જંકશન આવી. ભગવાનની દયાથી ફરીથી કોઈ ટિકિટચેકર ન આવ્યો. અહીંથી અમરેલીની ગાડીમાં બેસવાનું હતું. હવે કાઠિયાવાડનાં દેશી ભાઈ-બહેનો ટ્રેનમાં ચડતાં-ઊતરતાં હતાં. કાઠિયાવાડમાં પોતાના ક્ષેત્રમાં પ્રવેશવાથી જયંતીભાઈની હિંમત ઘણી વધી ગઈ હતી. ભૂખ્યા પેટે પણ ચહેરા પર આનંદ છવાઈ ગયો હતો. જન્મભૂમિની હવા સ્પર્શી રહી હતી.
ખીજડિયા પછી જાણીતાં સ્ટેશનો આવતાં હતાં. ઢસા જંક્શન પછી અમરેલી તો ખૂબ જાણીતું હતું. જૈન બોર્ડિંગનાં જૂનાં સ્મરણો નજર સમક્ષ નાચવા લાગ્યાં. મનમાં એક જ ડર હતો કે કોઈ
આઠ દિવસની આંધી 2 53