________________
વૈરાગી ચેતી ગયા. છલાંગ મારીને ફરીથી પ્લેટફોર્મ ઉપર આવી ગયા. તરત જ ખ્યાલ આવી ગયો કે આ બફર પર બેસી ન શકાય, નિશ્ચિત રૂપે પડી જવાય. તેમણે ગાડીની સાથે દોડીને એક ડબ્બાની બારી ઊછળીને પકડી લીધી અને તેમાં લટકી રહ્યા. વૈરાગીના કોમળ હાથ ઝાઝી વાર સુધી શરીરનો બોજો ઉપાડી શકે તેમ ન હતા. એક હાથ ઉપર જ આખું શરીર હતું. કુલીનું અમીર દિલ :
અમદાવાદ મિલમાં કામ કરનારો એક કુલી બારી આગળ જ બેઠો હતો. તેણે કુનેહથી વૈરાગીનો હાથ પકડી લીધો અને બારીથી અંદર ખેંચી લીધા. હાશ ! તેવો એક શબ્દ મુખમાંથી સરી પડ્યો. કુલીએ મીઠો ઠપકો આપ્યો... “જો થોડી વાર વધારે લટક્યા હોત અને આ ફ્રન્ટિયર મેલ પૂરી ઝડપે ચાલવા લાગે અને તમે હવામાં ફેંકાઈ જાત.”
વૈરાગીને બચાવી લેવા બદલ તેમના મુખ પર અપાર હર્ષ દેખાતો હતો.
બધું શાંત થયું અને આફત ટળી ત્યારે આ દેવ જેવા કુલીએ આસ્તેથી પૂછ્યું, “ભૂખ લાગી છે? તમારું મોટું સુકાઈ ગયું છે. મારી પાસે પાંવ રોટી, બિસ્કિટ અને રોટી છે. થોડુંક ખાઈ લ્યો.”
કુલીનો આટલો પ્રેમ જોઈ વૈરાગીનું હૃદય ભરાઈ આવ્યું. જ્યાં પેલો નફ્ફટ પંજાબી, ક્યાં આ દેવ જેવો મજદૂર! જયંતીભાઈએ પોતાની ડાયરીમાં નોંધ કરી છે કે અમીરો કરતાં ગરીબની સંસ્કૃતિ ઘણી ઊંચી છે. જયંતીભાઈએ પેલા મજૂરને સમજાવ્યું કે ચોવિહાર છે, રાત્રિભોજનનો ત્યાગ છે.
કુલીએ આગ્રહ કર્યો, “હા, જૈન ધર્મમાં રાત્રે લોકો જમતા નથી. પરંતુ તમારે અત્યારે સંકટના વખતે જમી લેવું જોઈએ.”
જયંતીભાઈ એકના બે ન થયા. પોતાની પ્રતિજ્ઞા પર દૃઢ રહ્યા. બે-ચાર સ્ટેશન જતાં ફરીથી તે જ ટિકિટચેકર ગાડીમાં આવ્યો. જુઓ, કુલીની ભલાઈ ! તેણે ઝટપટ જયંતીભાઈને સીટ નીચે બેસાડી દીધા અને ઉપર રજાઈ ઢાંકીને ઇશારો કર્યો કે જરાપણ હલનચલન કરશો નહીં.
ટિકિટચેકર ગયો અને આફત ટળી. કુલીના મનનો ઘણો ખટકો હતો કે આ વિદ્યાર્થી જમ્યો નથી. દિવસ ઊગતાં ગાડી આબુ રોડ જંકશન ઉપર આવી. જયંતીભાઈએ વાત કરી હતી કે તેમને સાકર અને લાલ મરચું ખપતાં નથી. કુલી હસીને બોલ્યો કે આવું ખાવાનું મળવું મુશ્કેલ છે. છતાં તે નીચે ઊતરી પડ્યો. આબુરોડમાં સાકર અને મરચાં વગરનાં એ જ દહીંવડાં મળતાં હતાં. કુલી જોતજોતામાં દહીંવડાં લઈને આવ્યો. જયંતીભાઈએ દહીંવડાં આરોગ્યાં. જાણે ઉપવાસનું પારણું કર્યું !
કુલી ખૂબ જ ખુશ હતો. જયંતીભાઈ પાસે થોડા પૈસા હતા. દહીંવડાનાં પૈસા આપવા માટે આગ્રહ કર્યો. પરંતુ પેલા કુલીએ હસીને પૈસા લેવાની ના પાડી. “શું મારે પુણ્ય વેચી નાખવું છે ? તમે દહીંવડાં જમ્યાં તેનો મને ખૂબ સંતોષ થયો છે. તમારે હજી પૈસાની જરૂર પડશે.”
સાધુતાનું શિખર અને માનવતાની મહેંક 52