________________
સાર્જન્ટના ખિસ્સામાં હતો. તેની છબી જયંતીભાઈથી થોડું સામ્ય ધરાવતી હતી. તે બોલી ઊઠ્યો, “યહ વહી લડકા હૈ જિસકો ખોજ રહે થે. વહ હાથ લગ ગયા.”
જયંતીભાઈ પર વીજળી પડી ! મુનીમ તકનો લાભ લઈ ત્યાંથી સરકી ગયો. શેઠ પન્નાલાલે પણ આ વાતનો સ્વીકાર કર્યો. સાર્જન્ટે જયંતીભાઈને ગિરફતાર કરી પોલીસને સોંપ્યા. પોલીસ જયંતીભાઈને લઈને હરિદ્વારની જેલના દરવાજે આવ્યા.
હરિદ્વારની જેલ ઘણી મોટી અને ભયંકર હતી. જેલના દરવાજા વિશાળ હતા. અહીં બધું જ ભયંકર લાગતું હતું. જયંતીભાઈને અંદર ધકેલી, જેલરને સોંપી, પોલીસ ચાલી નીકળી. ત્યાં મુનીમજી હળવેથી જરા દેખાયા. ‘ગભરાઈશ નહીં.' બસ, એટલું જ ઇશારાથી કહી મુનીમજી પલાયન થઈ ગયા. અંદર ગયા પછી જયંતીભાઈના હૃદયના બંધ ખૂલી ગયા. તેમણે ધ્રુસકે ધ્રુસકે રડવાનું શરૂ કર્યું. ત્યાંના સિપાઈઓએ ધીરજ આપી. એક પલંગ પર સુવડાવ્યા. પણ ઊંઘ શેની આવે ! હૃદય ભાંગી ગયું હતું.
સિપાઈઓએ ખુબ ધીરજ આપી. તેમણે પૂછવું શરૂ કર્યું, “ક્યા તુમ બંગાળી હો ?”
જયંતીભાઈએ રડતા રડતા વિવરણ આપ્યું અને કહ્યું કે હું ગુજરાતી છું. એક સિપાઈ ગુજરાતી જાણતો હતો. તેની સાથે ગુજરાતીમાં વાત કરી. સૌને લાગ્યું કે આ કોઈ ભળતો જ છોકરો છે. ત્યારબાદ સિપાઈઓએ જાડી રોટલી અને દહીં ખાવા માટે આપ્યું. આ બન્ને વસ્તુ જયંતીભાઈને કલ્પતી (ખપતી) હતી. પરંતુ સિપાઈનું આવું બરછટ ખાણું ખાવું અશક્ય હતું. તેઓએ ઘણું સમજાવ્યા, પરંતુ જયંતીભાઈએ કશું ખાધું નહીં.
સવારથી ભૂખ્યા હતા, તેમાં આ જેલની આફત આવી. શેઠ પન્નાલાલની ટિકિટ તો દૂર રહી, પરંતુ જેલની ટિકિટ મળી. થોડી વાર રહ્યા પછી જયંતીભાઈ જંપી ગયા. બે વાગે ઊઠ્યા. ભારે ઠંડી ફરી વળી હતી. જેમતેમ એક કલાક વિતાવ્યા પછી સાર્જન્ટની સવારી આવી. બધી ઊલટતપાસ લીધા પછી તેને સમજાયું આ બંગાળી નહીં પણ કોઈ ધાર્મિક ગુજરાતી છોકરો છે. મનનું સમાધાન થતાં છોડી મૂકવાનો આદેશ આપી સાર્જન્ટ ચાલ્યા ગયા.
સિપાઈઓએ છેવટે પ્રેમભરી વિદાય આપી અને જેલના દરવાજેથી જયંતીભાઈને બહાર ધકેલી દીધા. બહાર ભગવાનના દૂત જેવો મુનીમ હાજ૨ હતો.
હાથ પકડી મુનીમ જયંતીભાઈને ધર્મશાળામાં લાવ્યા. પેલો સાધુ મરવાની વાટ જોતો બેઠો હતો. તેને આશ્ચર્ય થતું હતું કે આ છોકરો કેમ હજુ સુધી મર્યો નથી ! મુનીમે સમજાવ્યું કે ભાઈ, અહીં રહેવા જેવું નથી. અત્યારે જ દિલ્હીની ગાડી ઊપડે છે, તેમાં બેસી જા. જયંતીભાઈએ કહ્યું કે ટિકિટના પૈસા નથી. મુનીમે રસ્તો બતાવ્યો. પ્લૅટફૉર્મ ટિકિટ લઈ, વગર ટિકિટે ગાડીમાં ચડી જવું. આગળ ભગવાન જેવડો માલિક છે. મુનીમ સ્ટેશન સુધી મૂકવા આવ્યો. તેના આટલા સ્નેહનું કારણ સમજાતું નથી. ગુરુદેવ કહે છે કે આજ પણ એ મુનીમની હમદર્દી યાદ કરતાં પ્રેમાશ્રુ ઊભરાય છે.
આઠ દિવસની આંધી D 49