Page Text
________________
જેમતેમ પસાર કરી. બીજે દિવસે પણ દકસાહેબે પારણું ન કર્યું, બીજો ઉપવાસ ચાલુ રાખ્યો. ઉપવાસનો અભ્યાસ ન હોવાથી જાણે મરણાંતિક સ્થિતિ થઈ ગઈ, છતાં તેઓ મક્કમ રહ્યા.
વૈરાગી જયંતીભાઈએ પૂછ્યું, “સાહેબ, રમણીક સામે ઉપવાસ ન હતો તો પછી ઉપવાસ શા માટે કર્યો? તમારે અસહ્ય વેદના ભોગવવી પડે છે. બાઈજી પણ ફિકરમાં આવી ગયા છે.”
પંડિતજીએ એક નવી જ વાત કરી. “જુઓ વૈરાગી, મેં મારી જાતને દંડ કર્યો છે. વિદ્યાર્થીની ભરી સભામાં મારા મુખથી અપશબ્દ નીકળ્યો તે મારો મોટો અપરાધ છે. મારી જાતને મારે જ દંડ દેવો જોઈએ, જેથી ફરીથી આ આવી ભૂલ ન થાય.” આટલું કહી તેઓ મીઠું હસ્યા.
આ નાનો પ્રસંગ ઘણો ઉપદેશ આપી જાય છે. મનુષ્ય પોતે પોતાના માલિક બનવું જોઈએ. સ્વયં મન ઉપર કાબૂ મેળવવા માટે મનને પણ દંડ આપવો જોઈએ. મનુષ્ય બીજાનો ન્યાય કરવા તૈયાર થઈ જાય છે, પરંતુ પોતે પોતાનો ન્યાય કરતો નથી. ધન્ય છે પંડિત મહોદયને! જયંતીભાઈને આવા વિદ્યાગુરુ મળવાથી ઘણું જ ઉપલબ્ધ થયું. વિનયભરી સેવા:
જયંતીભાઈના ચોથા વિદ્યાગુરુ શ્રી પ્રાણશંકરભાઈ આ જ ગુરુકુળમાં હતા. પ્રાણશંકરભાઈ સુરદાસ હતા. સાંજની શાળા પૂરી થયા પછી એક વિદ્યાર્થી તેમને દોરીને ઘેર પહોંચાડવા જતો. તેમનું ઘર ગુરુકુળથી ઘણું દૂર હતું. વિદ્યાર્થીના વારા બાંધેલા હતા. વિદ્યાર્થીઓ માટે આ ઘણું અણગમતું કામ હતું. થોડા દિવસ પછી વૈરાગીનો વારો આવ્યો. તેઓ પ્રાણશંકરભાઈને ખૂબ સાવધાની સાથે જરા પણ તકલીફ ન પડે તે રીતે સંભાળીને તેમના ઘર સુધી લઈ ગયા.
પ્રાણશંકરભાઈ ખુશ ખુશ થઈ ગયા. તેમણે જયંતીભાઈનો હાથ પકડી લીધો અને કહ્યું, “વૈરાગી, તમે રોજ મને ઘેર પહોંચાડવા માટે ન આવી શકો ? જે વિદ્યાર્થીઓ આવે છે તેના વર્તનથી મને ઘણું દુઃખ થાય છે. આજે મને શાંતિ મળી. તમારી સેવાથી હું ખુશ છું.”
જયંતીભાઈએ તરત જ હા પાડી. તેમણે સંકલ્પ કર્યો કે દરરોજ પ્રાણજીવનભાઈને મૂકવા પોતે જશે. બાકીના વિદ્યાર્થીઓનો વારો રદ થયો. તેઓ પણ ખુશખુશ થઈ ગયા. - જયંતીભાઈ પ્રતિદિન જવા લાગ્યા. શ્રી પ્રાણશંકરભાઈએ આ સેવાનો બદલો આપ્યો. તેમને બે પિરિયડ ખાલી મળતા હતા. તે બંને પિરિયડ તેમણે વૈરાગીને આપી દીધા અને સંસ્કૃત ભણાવવું શરૂ કર્યું. જયંતીભાઈ વ્યાકરણ તો ભણતા હતા. હવે પ્રાણશંકરભાઈએ સંસ્કૃતનો સુપ્રસિદ્ધ ગ્રંથ પંચતંત્ર' ટીકા સાથે ભણાવ્યો. પંચતંત્ર એક અદ્ભુત ગ્રંથ હતો. તેનાં પઠન-પાઠનથી નીતિ સંબંધી અવનવું જ્ઞાન મળ્યું. ઉપરાંત તેમણે બીજા કાવ્યગ્રંથો પણ કરાવ્યા. પ્રાણશંકરભાઈ સંસ્કૃતના ઉદ્ભટ્ટ વિદ્વાન હતા. જયંતીભાઈની તીવ્ર બુદ્ધિના કારણે તેમને ભણાવવામાં ખૂબ રસ પડતો. તેઓએ ચોથા વિદ્યાગુરુ તરીકે સ્થાન મેળવ્યું.
સાધુતાનું શિખર અને માનવતાની મહેક 0 40
| SR No. | 023252 |
| Book Title | Sadhutanu Shikhar Ane Manavtani Mahek |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Harshad Doshi |
| Publisher | Jain Academy |
| Publication Year | 2006 |
| Total Pages | 532 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 16 MB |