________________
તિબેટી આશ્રમ ઃ
શ્રી જયંતમુનિને આ બધા આશ્રમનું નિરીક્ષણ કરવાની ઇચ્છા થઈ. તેઓ પ્રથમ સાધ્વીજીના આશ્રમમાં ગયા. બધી સાધ્વીઓ પૂજાપાઠ તથા ક્રિયાઓમાં જોડાયેલી હતી. તેઓએ શ્રી જયંતમુનિનું સ્વાગત કર્યું. પરંતુ એકબીજાને સમજવા માટે ભાષાનો મોટો અંતરાય હતો. ફક્ત શેરપાનો જ આધાર હતો. શેરપો ભાંગ્યું તુટચું સમજાવતો હતો. થોડીઘણી વાત થઈ શકી, પરંતુ પૂરી મઝા ન આવી. તિબેટની વાત નીકળતાં તેઓના મુખ પર વેદનાની રેખાઓ ખેંચાઈ ગઈ અને ખૂબ દુઃખી મને પોતાની વ્યથા પ્રગટ કરી. તેઓ કેટલા મોટા જાહોજલાલીવાળા, ધનધાનથી ભરપૂર આશ્રમ છોડીને અનાથ બની ગયા હતા અને આ બાજુના પર્વતીય પ્રદેશમાં ઊતરી આવ્યા હતા! સાધ્વીઓએ સૌને ચા આપી. આ લોકોની ચા જુદા પ્રકારની હોય છે. તેઓ ચામાં થોડું ઘી નાખે છે અને ખાંડને બદલે નમક નાખે છે. એટલે તેમની ચાનો સ્વાદ બહુ જ વિચિત્ર હોય છે.
લાકડાના મોટા બંબામાં ઊકળતું પાણી ભરેલું જ હોય છે. તેમાં થોડું નમક અને છાંટો ઘી નાખે છે. ચાની પત્તી નથી હોતી, પણ મોટા લાટા હોય છે. આ લાટા ખૂબ જ કઠણ અને ભારે હોય છે. તેના છરી અથવા કુહાડીથી નાના ટુકડા કરી ઊકળતા પાણીમાં નાખે છે, જે ધીરે ધીરે ઓગળતા રહે છે અને પાણીમાં ચાની લાલશ આવી જાય છે. નીચેનો નળ ખોલી કપમાં ચા આપવામાં છે.
મુનિશ્રીની મંડળીનો એક પણ માણસ આ ચા પી શક્યો નહીં.
બીજે દિવસે સાધુઓનો આશ્રમ જોવાની તક મળી. સાધુઓ પણ તિબેટની વાતથી ગળગળા થઈ ગયા. પોતાના વતનનો ત્યાગ કરી અહીં ભાગી આવ્યા છે તેનું ઊંડું દુઃખ તેઓના મન પર હતું. તેઓએ જણાવ્યું કે એકસાથે બસો જેટલા સાધુઓને લાઇનમાં ઊભા રાખી ગોળીથી ઠાર મારવામાં આવ્યા હતા. આ રીતે હજારો સાધુ-સાધ્વીઓને મોતને ઘાટ ઉતાર્યાં હતાં. તેઓ કેવી રીતે ભાગી આવ્યાં હતાં તેનું હૃદયદ્રાવક વર્ણન સાધુઓએ થોડું ઘણું સંભળાવ્યું.
બંને આંખમાંથી આંસુ પડે તેટલુ જ બાકી રહેતું હતું. આ બધું દર્દ હોવા છતાં પણ તેઓ નેપાળના આશ્રમમાં ખૂબ જ આનંદપૂર્વક રહેતા હતા. પોતાની સાધના અર્થે તેઓ શાસ્ત્રપાઠ ચાલુ રાખતા હતા. આજીવિકાનું પૂરું સાધન ન હોવાથી તેમને શ્રમ પણ ઘણો થતો હતો. એમ લાગ્યું કે તેમને નેપાળ સ૨કા૨ની પણ થોડી-ઘણી મદદ મળતી હશે.
ત્યાં પહાડી પ્રદેશમાં સારાં સારાં ઘરોમાં પણ ચૂલો ઘર વચ્ચે જ હોય છે. ચૂલાને ચાર મોટા પાયા હોય છે. તેમાં ચારે તરફથી લાકડાં મૂકે છે. તેને ફરતા ગાલીચા પાથરેલા હોય છે. નેપાળની રૂપસુંદરીઓ રસોઈ કરતી હોય ત્યારે અપ્સરા જેવી લાગે છે. ત્યાં બધુ યુરોપિયન સિસ્ટમ જેવું છે. જમવા માટે પ્લેટ, ચમચા, છરી, કાંટા વપરાય છે, થાળી-વાટકા નથી હોતાં.
સાધુતાનું શિખર અને માનવતાની મહેંક 2 440