________________
નવલચંદભાઈ બોલ્યા, “સાહેબ, એકદમ નજીકમાં મારી જ જમીન છે.”
નરભેરામભાઈએ નવલચંદભાઈની પીઠ થાબડી અને કહ્યું, “ભાઈ, આ એક અવસર છે. તમારી જમીન ઉપાશ્રયને આપી દો.”
આ જમીનમાં નવલચંદભાઈનું ગોડાઉન હતું. જમીન આપી દેવાથી તેમના વ્યાપારને નુકસાન થાય. તેઓએ કહ્યું, “પાછળમાં અમૃતલાલ મોનજીની જગ્યા મને ગોડાઉન માટે મળે તો હું મારી જમીન આપી દઉં.”
નરભેરામભાઈના હાથમાં જશ હતો. અમૃતલાલભાઈ હાજર હતા. તેમણે તરત જ કહ્યું કે, “હું નવલચંદભાઈને જમીન આપી દઈશ.” મણિભાઈની હાજરીમાં બધી વાત નક્કી થઈ અને જૈન ભવનનો નકશો સુંદર બની ગયો. નવા જૈન ભવનનું નિર્માણ એ બે૨મો ચાતુર્માસની પ્રથમ ઉપલબ્ધિ હતી. આખો સમાજ સંગઠિત થઈ ગયો એ બીજી ઉપલબ્ધિ હતી. સંઘને પોતાનું કર્તવ્ય સમજમાં આવ્યું. દાન, પુણ્ય કરવાના અવસર ઊભા થયા. કોલફિલ્ડમાં તપસ્યાનાં પૂર આવ્યાં. વરસોથી પરદેશમાં વસ્યા પછી આજે ધર્મ-ઉત્સવનો અવસર મળવાથી સંઘમાં અનેરો આનંદ ફેલાયો.
બેરમો કોલફિલ્ડ :
અહીં બેરમો કોલફિલ્ડનો પરિચય આપવો ઉચિત ગણાશે. બેરમો કોલફિલ્ડ એશિયાનું મોટામાં મોટું કોલફિલ્ડ છે. ત્રીસથી ચાલીસ ફૂટ પથરીલી માટીના કવચની નીચે સિત્તેર ફૂટ જેટલા જાડા કોલસોના થર મળી આવે છે. મોટા બુલડોઝર અને ડમ્પર માટીને હટાવે છે. દારૂગોળાથી બ્લાસ્ટિંગ થતું જાય છે. રાતદિવસ બ્લાસ્ટિંગના ભડાકાઓ સંભળાય છે. હજારો મજદૂરો ખાણમાં કોલસો કાપતા હોય છે. કોલસો ટ્રોલીઓમાં ભરાય છે. ટ્રોલીઓની ટ્રેન વીજળીના મશીનથી બહારમાં ખેંચાઈ આવે છે. ત્યારબાદ કોલસો ટ્રકમાં કે વેગનમાં ભરાઈ યથાસ્થાને જતો રહે છે.
એક દૃષ્ટિથી મોટું યુદ્ધ ચાલતું હોય તેવું લાગે છે. જમીનના પેટાળમાં સો-બસો ફૂટ ઊંડાં અને પાંચથી દસ હજાર ફૂટ પહોળાં તળાવ બને છે. કટિંગ કરીને દીવાલની સાઈડમાં ચડવાઊતરવાના રસ્તા બનાવેલા છે. કોલસો કાઢે ત્યારે નીચેનું પાણી તળાવમાં ધસી આવે છે. તે પાણીને પણ સાથોસાથ બસોથી પાંચસો હોર્સ પાવરના પમ્પ ઉલેચતા હોય છે. જ્યાં પાણી પડે છે ત્યાં એક પ્રકારનું ઝરણું ચાલુ થઈ જાય છે. આખા કોલફિલ્ડમાં કાળી ૨જ ચારે તરફ ઊડતી રહે છે. ઘર, બજાર અને કપડાં ઉપર કાળી ૨જનો પ્રભાવ જોઈ શકાય છે. આખુ કોલફિલ્ડ કાળા રંગથી ઘેરાયેલું રહે છે.
બેરમો કોલફિલ્ડમાં ત્રણથી ચાર લાખ માણસો વસે છે. તેનો રોજીરોટીનો આધાર કોલસો છે. કોલસાનું આર્થિક મહત્ત્વ એટલું બધું છે કે તેને કાળો હીરો (Black diamond) કહે છે. સંત સાધે સહુનું કલ્યાણ – 353