________________
તત્ત્વચિંતનનો સુવર્ણ અવસર :
સોનુ નામનો માણસ પ્રતિદિન જયંતમુનિની સેવામાં રહેતો. જયંતમુનિજીને ફરવાનો ખૂબ અવસર મળ્યો. બેરમો કોલફિલ્ડ નાની નાની પહાડીઓથી ઘેરાયેલ છે. ટેકરીના એકાંતપ્રદેશમાં મુનિશ્રી કલાકો સુધી ધ્યાન-સમાધિમાં બેસતા. તબિયત ભલે ખરાબ થઈ, પરંતુ આરામના નિમિત્તે આત્મારામને જગાડવાનો અવસર મળ્યો. તત્ત્વચિંતન કરવાનો રૂડો અવસર મળ્યો.
અનેક ધર્મ વિશ્વનિયંતા તરીકે ઈશ્વરનો સ્વીકાર કરે છે. જ્યારે જૈનદર્શન વિશ્વની મૂળભૂત સંપત્તિ રૂપે છ દ્રવ્યનો સ્વીકાર કરે છે. આ દ્રવ્યો સ્વયં પોતાની શક્તિથી વિશ્વનું સંચાલન કરે છે અને ભિન્ન ભિન્ન પર્યાય રૂપે પદાર્થમાં સંઘટન-વિઘટન કરે છે. વિશ્વનો ખેલ ચાલુ રહે છે. જૈનદર્શનમાં ‘ઈશ્વરનું અસ્તિત્વ છે કે નહિ' એ મૂળભૂત પ્રશ્ન ઊભો રહે છે.
ઈશ્વર એટલે ઐશ્વર્યવિત તત્ત્વ. આ છ દ્રવ્યો ઐશ્વર્યવિત હોવાથી સ્વયં ઈશ્વરનું રૂપ ધારણ કરે છે. જીવદ્રવ્ય ઈશ્વરના પ્રાણ છે. બાકીનાં પાંચ દ્રવ્યો તે ઈશ્વરનું શરીર છે. છએ દ્રવ્યો વિરાટ, વ્યાપક અને અનંત શક્તિનાં ધારક છે. શાસ્ત્રમાં પણ ભગવાનને વિરાટ, વ્યાપક અને શક્તિના ધારક બતાવ્યા છે. ઈશ્વર સર્વોપરી છે. તેનાથી ઉપર કોઈ નથી. સૂક્ષ્મ દૃષ્ટિએ વિચાર કરતાં છએ દ્રવ્યો દ્વારા પરોક્ષ ભાવે ઈશ્વર આવી જાય છે અને છએ દ્રવ્યોમાં પ્રભુનો વાસ છે એમ કહેવામાં જરા પણ અનુચિત લાગતું નથી. આ ચિંતનથી શ્રી જયંતમુનિજીને એક બહુ જ મોટું સમાધાન પ્રાપ્ત થયું.
બેરમો ચાતુર્માસ એક નવી જ વિશેષતા મૂકી ગયું. નાદુરસ્ત તબિયતના બહાના હેઠળ મુનિશ્રીને ઘણી ઉપલબ્ધિ થઈ. સમયનો સાચો સપયોગ થયો. બેરમોના પર્વતીય પર્યટનથી મુનીશ્વર પરમાત્માની વધારે નિકટ પહોંચ્યા હોય અને તેના સ્વરૂપનો વિચારના આનંદની અનુભૂતિ થઈ. બહુ વરસાદ હોય ત્યારે જ પર્યટન અટકતું. ચાર મહિના ઝરણાના કિનારે, પહાડીની ટોચે, જંગલોના શાંત ઉદરમાં બેસીને તત્ત્વજ્ઞાન વાગોળવાનો અને અનેરા આનંદની સોનેરી તક મળી. ક્યારેક નાનાં બાળકો પણ પર્યટનમાં સાથે જોડાતાં. તેઓ બાળલીલા કરતાં કરતાં જંગલપ્રદેશનો આનંદ મેળવતા. ઉપાશ્રયના વિસ્તાર માટે અનુકૂળતા ઃ
શ્રી નવલચંદભાઈએ નવો ઉપાશ્રય બાંધવાનું કામ શરૂ કર્યું હતું. તેમને જૈન ભવનના નિર્માણમાં ઘણો રસ હતો. તે તન, મન અને ધનથી સેવામાં લાગી ગયા હતા. ભવન હોય તો ભાઈબહેનોને ધર્મધ્યાનની વિશેષ અનુકૂળતા થાય. આગળ ચાલીને દેરાવાસી-સ્થાનકવાસીના મતભેદ ઊભા ન થાય. બંને સમાજ પોતાના સ્થાનકમાં ધર્મઉપાસના કરી, પરસ્પર પ્રેમ જાળવી શકે. તપસ્વી મહારાજ દીર્ઘદ્રષ્ટિવાળા હોવાથી સાચી પ્રેરણા આપી સમાધાન કરી દોરવણી આપતા હતા. સ્થાનકવાસી જૈન ભવન થોડું નાનું પડતું હતું. શ્રી નરભેરામભાઈ જ્યારે દર્શન માટે આવ્યા ત્યારે તેમણે પૂછ્યું, “પાસેની જમીન કોની છે?”
સાધુતાનું શિખર અને માનવતાની મહેંક D 352