________________
કોલસા નીકળી ગયા પછી ખાલી તળાવ સો સો ફૂટ ઊંડા પાણીથી ભરેલાં રહે છે. આ પાણી જીવજંતુઓથી ભરેલાં હોય છે. જોવામાં આખું ક્ષેત્ર ઘણું ભયંકર લાગે છે. આમ મુનિરાજોએ ઓપન કોલ માઇનનો પણ અનુભવ લીધો.
ચાતુર્માસ પછી શ્રીસંઘે મુનિઓનાં વળામણાંની તૈયારી કરી. પૂજ્ય તપસ્વી મહારાજે આગળના વિહારક્ષેત્રનું આલેખન કર્યું. જ્યાબાઈસ્વામી :
પૂજ્ય તપસ્વી જગજીવનજી મહારાજના સંસારપક્ષે સુપુત્રી અને જયંતમુનિજીનાં બહેન, પૂજ્ય જયાબાઈ મહાસતીજી પૂર્વ ભારત પધારવાનાં ભાવ ધરાવતાં હતાં. તે માટે યથાયોગ્ય અનુમતિ પણ મેળવી લીધી હતી. જયાબાઈસ્વામી સાથે તેમના બે શિષ્યાઓ બા.બ્ર. હંસાબાઈસ્વામી તથા બા.બ્ર. વિમળબાઈ મહાસતીજી હતાં. ચિતલ ચાતુર્માસ પૂરું થયા પછી પૂર્વ ભારતમાં આવવા માટે જયાબાઈ સ્વામીએ વિહાર શરુ કરી દીધો હતો. દેશમાંથી પૂર્વ ભારત સુધીના વિહારનું બધું સંચાલન પૂ. તપસ્વીજીના હાથમાં હતું. તેમણે સંપૂર્ણ વિહારપથના ચિતલથી ગોધરા, ગોધરાથી ખંડવા, ખંડવાથી જબલપુર અને જબલપુરથી બિલાસપુર એમ ચાર ભાગ કર્યા હતા.
ચક્રધરપુર મુકામે જયાબાઈ સ્વામીનું મુનિરાજો સાથે મિલન ગોઠવવામાં આવ્યું હતું. તપસ્વી મહારાજ વિહાર-સંચાલનની વ્યવસ્થા માટે બેરમો રોકાયા. જયંતમુનિજી તથા ગિરીશમુનિજી વિહારમાં આગળ વધ્યા. ગુરુસંતનું શરણ નવ જાજો :
શ્રી જયંતમુનિજી તથા ગિરીશમુનિ પુરુલિયાથી હજુ આગળ વધે તે પહેલાં એક દુઃખદ ધડાકો થયો. મુનિરાજોના ગુરુદેવ, સૌરાષ્ટ્ર કેસરી, બાલબ્રહ્મચારી, પ્રખર વક્તા, પંડિતરત્ન શ્રી ૧૦૦૮, પૂજ્ય પ્રાણલાલજી સ્વામી બગસરા મુકામે ૧૯૫કની ઓગણત્રીસમી નવેમ્બરે કાળધર્મ પામ્યા.
આ સમાચાર મળતાં શ્રી જયંતમુનિને ઊંડો આઘાત લાગ્યો. આ વિરહ વેદના અસહ્ય હતી. કાળે કારમો પ્રહાર કર્યો હતો. મુનિશ્રીનું છત્ર છિનવાઈ ગયું હતું. ૧૦૦૮, સ્વર્ગસ્થ ગુરુદેવ પૂજ્ય શ્રી જેચંદ સ્વામીના લાડીલા સંત શિષ્ય વિલુપ્ત થવાથી ગુરુદેવની ગાદી ખાલી પડી ગઈ. સાવરકુંડલા મુકામે પૂજ્ય ગુરુદેવ પ્રાણલાલજી સ્વામીએ પ્રેમભરી વિદાય આપી ત્યારે શું ખબર હતી કે ગુરુદેવનું આ અંતિમ મિલન છે! હવે તેમના વાત્સલ્યપૂર્ણ વરદ હસ્ત જયંતમુનિના મસ્તક ઉપર ફરીથી સ્પર્શ પામવાનો ન હતો. પ્રકૃતિની કેટલી કઠોર લીલા!
આ પરિસ્થિતિ નેત્ર-પંક્તિઓમાંથી અશ્રુબિંદુ વરસાવી રહી હતી. એથી વધારે કશું કરી
સાધુતાનું શિખર અને માનવતાની મહેંક 354