________________
ગિરિડિહ સમેતશિખરનું ઉત્તર દિશાનું દ્વાર છે. મુનિવરોએ ત્યાં શ્વેતાંબર જૈન ધર્મશાળામાં નિવાસ કર્યો. અહીં દિગંબરનાં ચાલીસ-પચાસ અને શ્વેતાંબરનાં આઠથી દસ ઘર છે. દિગંબર ધર્મશાળામાં પ્રવચન રાખવામાં આવ્યું હતું.
ગિરિડિહથી બરાકર જૈન ધર્મશાળામાં પદાર્પણ થયું. બરાકર ભગવાન મહાવીરની કેવળજ્ઞાનભૂમિ મનાય છે. ત્યાં શ્વેતાંબર સમાજે વિશાળ મંદિર અને મોટી ધર્મશાળા બનાવ્યાં છે. સમેતશિખર આવનારા યાત્રીઓ લગભગ અહીં આવે છે. બરાકર નદીના કિનારે આ સ્થાન સુશોભિત છે અને પ્રાકૃતિક છટાથી આનંદ ઉપજાવે તેવું છે. ધ્યાનસમાધિ માટે આ સ્થાન ઘણું યોગ્ય છે. પરંતુ આ તીર્થોમાં કોઈ તપસ્વી તપસ્યા કરતા હોય તેવું જોવામાં આવતું નથી.
બરાકરથી શિખરજી આગમન થયું. અહીં હોળી ઉપર ખૂબ મોટો મેળો ભરાય છે અને હજારો માણસો આ મેળામાં આવે છે. વ્યવસ્થાના અભાવે ગંદકી પણ ખૂબ જ ફેલાય છે. આશ્રમમાં તત્ત્વચર્ચા :
મુનિરાજોને મેળામાં રહેવું ઉચિત ન લાગ્યું એટલે એક સપ્તાહ માટે ઇસરી પધાર્યા. ત્યાં બંને પક્ષોની ધર્મશાળા ઉપરાંત ગણેશપ્રસાદજી વર્ણીજીનો આશ્રમ છે. મુનિરાજો દિગંબર ધર્મશાળામાં ઊતર્યા. તે આશ્રમ સાથે જોડાયેલી છે. શ્રી જયંતમુનિને વર્ણીજી સાથે સમાગમ કરવાની ઉત્કંઠા હતી.
દિગંબર પરંપરામાં ત્યાગની ચાર ભૂમિકા છે : (૧) બ્રહ્મચારી, (૨) ક્ષુલ્લખ, (૩) એલખ અને (૪) મુનિ. શ્વેતાંબર પરંપરામાં બે જ ભૂમિકા છે : (૧) શ્રાવક અને (૨) મુનિ.
બ્રહ્મચારી ઘર-પરિવારનો ત્યાગ કરી મુનિઓની સાથે રહે છે.
ક્ષુલ્લક પણ ઘર-સંસારનો સંબંધ તોડી નાખે છે. તે ત્રણ કપડાં ધારણ કરે છે, પ્રતિમાધારી બને છે, પરંતુ તે પાટલે બેસી આહાર કરે છે.
એલખ ફક્ત એક લંગોટી, કમંડળ અને પીંછી રાખે છે. તે પણ બેસીને આહાર કરે છે. મુનિ સર્વથા નગ્ન રહે છે, કમંડળ અને પીંછી રાખે અને ઊભા ઊભા આહાર કરે છે.
જે ક્ષુલ્લખ વિદ્વાન હોય, શાસ્ત્રના જાણકાર હોય, ઉપાધ્યાય તરીકે શાસ્ત્ર ભણે-ભણાવે તેવા ગાદીપતિ સાધુને વર્મી કહે છે. વર્ણીનું સમાજમાં સ્થાન ઊંચું ગણાય છે.
શ્રી જયંતમુનિજી ગણેશપ્રસાદજી વર્ણીને મળવા તેમના આશ્રમમાં ગયા. વર્ણીજી કટ્ટર સંપ્રદાયવાદી હતા. પરંતુ ઘણા સમયસૂચક પણ હતા. શ્વેતાંબર મુનિઓ પ્રત્યે પણ સન્માન ધરાવતા હતા. તેઓએ ઊભા થઈને સ્વાગત કર્યું અને કહ્યું, “તમે મુનિપદમાં છો એટલે આદરણીય છો.”
એ સમયે શ્રી ગણેશપ્રસાદજી તત્ત્વાર્થસૂત્ર ઉપરના અકલંકના ભાસ્ય ઉપર કેટલાક બ્રહ્મચારી અને અરજીકાઓ સાથે સ્વાધ્યાયચર્ચા કરી રહ્યા હતા. તે ઉપરાંત થોડાં શ્રાવક-શ્રાવિકાઓ પણ
સંત સાધે સહુનું કલ્યાણ 347