Page Text
________________
જ મોટા પથ્થર ઉપર બ્રાહ્મી લિપિમાં નવકારમંત્ર લખેલો દેખાય છે. પુરાતત્ત્વ વિભાગ કહે છે કે તે લગભગ હજાર વર્ષ પહેલાં કોતરેલો છે. આખા ભારતવર્ષમાં સૌથી પ્રાચીન નવકારમંત્ર અહીં જોવા મળે છે. પૂ. તપસ્વી મહારાજે પોતાની પોથીમાં બ્રાહ્મી લિપિની બારાખડી રાખી હતી તેની સાથે કોતરેલા અક્ષરો મેળવ્યા. આ પોથીના આધારે સાક્ષાત નવકારમંત્ર વાંચી શકાયો. જયંતમુનિજીના ચિત્તમાં આંતરિક આનંદ થયો. તેમણે નવકાર મંત્રને પ્રણામ કર્યા.
ઉદયિગિર કે ખંડિગિરમાં મંદિરો બાંધવામાં આવ્યાં નથી, પરંતુ પથ્થર કોતરીને ગુફા બનાવવામાં આવી છે અને તેમાં જૈન સંસ્કૃતિના ઘણા પ્રસંગો કંડાર્યા છે. ઉપરાંત મૂર્તિઓ પણ સ્થાપિત કરી છે. પ્રાચીન અવશેષોની નગરી હોવાથી સરકારના પુરાતત્ત્વ વિભાગે અહીં પોતાનું આધિપત્ય સ્થાપ્યું છે. આ બંને દિગંબર તીર્થો છે. દિગંબર સમાજે અહીં ધર્મશાળાઓ બનાવી છે અને પૂજાપાઠ પણ થાય છે.
આખો પહાડ રસાળ છે, વનસ્પતિથી ભરપૂર છે, પરંતુ એક પણ કાંટાવાળું ઝાડ જોવામાં આવતું નથી. મૃદુ અને ફૂલો ખીલેલી વનસ્પતિથી પર્વત શોભાયમાન છે. બંને પર્વત જોડાજોડ છે. પથ્થર પણ મુલાયમ હોવાથી કોત૨કામ કરી ગુફા બનાવવામાં પ્રાચીન કાળના કારીગરોએ પૂરો લાભ ઉઠાવ્યો છે.
જૈન સમ્રાટ ખારવેલની કીર્તિ :
ઐતિહાસિક દૃષ્ટિએ ૧૭૦૦ વરસ પહેલાં કલિંગની ગાદી પર રાજા ખારવેલ આવ્યો. ૧૫ વરસની નાની ઉંમરે રાજ્યની સ્થાપના કરી, ઘણી ઉજ્જ્વળ કીર્તિ મેળવી રાજ્યનો વિસ્તાર કર્યો. દિગંબર મુનિઓના પરિચયમાં આવવાથી તેણે જૈન ધર્મ સ્વીકાર્યો હતો.
ખારવેલ રાજમહેલમાં જિનેશ્વર ભગવાનની પૂજા કરતો હતો. મગધના રાજવીઓએ કલિંગ પર ચડાઈ કરીને કલિંગજિનને લઈ ગયા હતા. મહારાજા ખારવેલે પોતાના બાહુબલથી મગધને પરાજિત કરી, કલિંગજિનની મૂર્તિ પાછી મેળવી અને પુનઃરાજમહેલમાં સ્થાપના કરી. દક્ષિણ આંધ્ર સુધી ખારવેલે પોતાના રાજનો વિસ્તાર કર્યો. તે ધર્મમાં અનુરક્ત હોવાથી ખંડિગિર અને ઉદયગિરિની કોતરણી કરી જૈન તીર્થની સ્થાપના કરી. આઠ વર્ષ પછી તે એકાએક ગાદી પરથી વિલીન થઈ જાય છે. ત્યારપછીનો તેનો ઇતિહાસ મળતો નથી.
આઠ વરસમાં તેમણે જે જાહોજલાલી મેળવી તે સાધારણ રીતે એંસી વરસમાં પણ મેળવવી મુશ્કેલ છે. જૈન ઇતિહાસમાં ખારવેલ એક મહાન સમ્રાટ તરીકે પોતાની આણ વર્તાવી ગયો છે. ભુવનેશ્વર મહારાજ ખારવેલની રાજધાની હતી. કેટલાક ઇતિહાસકારોનું માનવું છે કે તે પાછળથી મુનિ બની એકાંત સાધનામાં ચાલ્યો ગયો છે. મુનિરાજોએ ઉદયગિરિ-ખંડગિરિનું નિરીક્ષણ કર્યું. આ પવિત્ર સ્થળે અનેક જૈન સંતોએ તપસ્યા અને સાધના કરી છે. આ મહાન સંતોની ભાવનાને
લોભી અને જોગીનો અનુભવ 7 329
| SR No. | 023252 |
| Book Title | Sadhutanu Shikhar Ane Manavtani Mahek |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Harshad Doshi |
| Publisher | Jain Academy |
| Publication Year | 2006 |
| Total Pages | 532 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 16 MB |