Page Text
________________
બધો વ્યાપાર જૈન ભાઈઓના હાથમાં છે. અત્યાર સુધી સ્થાનકવાસી, દેરાવાસી કે તેરાપંથી, કોઈ પણ સાધુ સેંથિયા ગયા ન હતા. પૂજ્ય તપસ્વી મહારાજનું આગમન એ જૈન સાધુનો સેંથિયા પધારવાનો પ્રથમ પ્રસંગ હતો. શાંતિનિકેતન બે દિવસની સ્થિરતા હતી.
૨૭ નંબર, પોલોક સ્ટ્રીટ ઉપાશ્રયનું ચણતર જેમણે કર્યું હતું તે કોન્ટ્રક્ટર બેનરજી બાબુ ખાસ શાંતિનિકેતનમાં રહેતા હતા. ત્યાં તેમણે ભવ્ય બંગલો બનાવ્યો હતો. તેઓ કલકત્તામાં ચાતુર્માસ દરમિયાન દર્શન કરી ગયા હતા. તેમણે જૈન ભાઈઓનું અને મુનિશ્રીનું પ્રેમપૂર્વક સ્વાગત કર્યું. એમની કોઠી ઉપર જ ઊતરવાનું થયું. બંગાળી બહેનોની ભક્તિનું પૂછવું જ શું ? બંગાળમાં સાધુ પ્રત્યે અનન્ય ભક્તિ હોય છે, ખાસ કરીને બંગાળનો મહિલા વર્ગ તો સંતોનાં દર્શન થતાં જ ભક્તિપૂર્વક ઝૂકી પડે છે. બેનરજીબાબુએ રસગુલ્લાના ટોકરા મંગાવી વિહારી ભાઈઓને ખૂબ સંતોષ્યા.
અહીં આપણે શાંતિનિકેતનનો થોડો પરિચય આપીએ.
લલિતકળાનું સંસ્કૃતિધામ ઃ
મહાકવિ રવીન્દ્રનાથ ટાગોરે વીરભૂમ જિલ્લાની તેમની પૈતૃક ભૂમિમાં શાંતિનિકેતનની સ્થાપના કરી. તેમણે શાંતિનિકેતનમાં નિરામિષ જીવનની શરૂઆત કરી હતી. તેઓ એક વખત બગીચામાં બેઠા હતા. તેમણે જોયું કે કોઈ નાના પક્ષી પાછળ બાજ પડ્યું હતું. આ નાનકડું પક્ષી પાંખો ફફડાવીને ટાગોરની પાસે આવી ગયું. ત્યારે તે પક્ષી નિર્ભય બની ટાગોરની સામે આંખ પટપટાવી પ્રેમપૂર્વક જોવા લાગ્યું. આ પ્રસંગથી ટાગોરને નાનાં પ્રાણીઓના જીવનની કિંમત સમજાણી અને તે જ ક્ષણે તેમણે માંસાહારનો ત્યાગ કરી દીધો. “સવ્વ જીવા વિ ઇચ્છુંત્તિ, જીવિĞ ન મરિજ઼િઉં” અર્થાત્ બધા જીવો જીવવાની ઇચ્છા રાખે છે, કોઈને મરવું ગમતું નથી, ભગવાન મહાવીરના આ અમર સૂત્રને ટાગોરે ચરિતાર્થ કર્યું.
તેમણે શાંતિનિકેતનમાં શિક્ષણસંસ્થાનો પાયો નાખ્યો. લલિતકળાઓનો વિસ્તાર આ શિક્ષણસંસ્થાનો ધ્યેય હતો. તેઓશ્રીએ સંસ્થાને ‘શાંતિનિકેતન' એવું સુંદર મંગલમય નામ આપ્યું. નામ એટલું સુંદર હતું કે તરત જ માણસોની જીભે ચડી ગયું. તે સાહિત્ય, સંગીત, શિલ્પ, વાઘ અને નૃત્ય એ પાંચ મુખ્ય લલિતકળાઓની સાધનાભૂમિ છે. શાંતિનિકેતનમાં સંપૂર્ણ ભારતથી અને વિશ્વના બીજા દેશોથી તેજસ્વી વિદ્યાર્થીઓ તથા ઊંચી કક્ષાના વિદ્વાનો અભ્યાસ માટે આવવા લાગ્યા. રવીન્દ્રનાથ જીવિત હતા ત્યાં સુધી કોઈ મોટાં મકાનો બાંધવાની તેઓએ ના પાડી. પ્રાકૃતિક રીતે વૃક્ષોની નીચે બેસીને અભ્યાસ કરવો અને કરાવવો તેવી તેમણે વ્યવસ્થા કરી. રહેઠાણ માટે પ્રાકૃતિક ધોરણનાં, પરંતુ કલાયુક્ત, બંગાળની સંસ્કૃતિને ઉજાગર કરે તેવાં માટીનાં દેશી ઘર બનાવ્યાં હતાં.
બંગાળની સંસ્કૃતિ અને ગ્રામીણ પ્રદેશ D 297
| SR No. | 023252 |
| Book Title | Sadhutanu Shikhar Ane Manavtani Mahek |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Harshad Doshi |
| Publisher | Jain Academy |
| Publication Year | 2006 |
| Total Pages | 532 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 16 MB |