________________
પરમ ઉપકારી પુસ્તકો
આ લાયબ્રેરીમાં સૌથી પહેલું પુસ્તક શ્રી રામકૃષ્ણ પરમહંસ દેવનું ગુજરાતીમાં લખાયેલું જીવન-ચરિત્ર હતું. જકુભાઈ સંપૂર્ણ ચરિત્ર ધ્યાનથી વાંચી ગયા અને શારદા મા પ્રત્યે નતમસ્તક થયા. તેમના બાળમાનસ પર આ ચરિત્રની ઊંડી અસર થઈ. તેમનામાં ત્યાગ-વૈરાગ્યના દૃઢ સંસ્કારો અંકિત થયા અને સાધુ-જીવન પ્રત્યે આકર્ષણ થયું. ખરુ પૂછો તો આ પુસ્તક ઘણો જ ઉપકાર કર્યો હતો.
તે વખતે ખબર ન હતી કે તેમને આખી જિંદગી રામકૃષ્ણ પરમહંસની ભૂમિમાં વિતાવવાની છે અને બંગાળ-બિહારમાં વિહાર કરવાના છે ! તેમણે શ્રી રામકૃષ્ણ પરમહંસની જન્મભૂમિ કામારપુકુર તથા શારદામાની જન્મભૂમિ જયરામબાટીમાં સાક્ષાત્ જઈને, ત્યાં નેત્રયજ્ઞ યોજી, દીનદુ:ખી બંધુઓની સેવા કરી. કેમ જાણે જયંતમુનિજીના હાથે રામકૃષ્ણ પરમહંસ દેવને શ્રદ્ધાનું શ્રીફળ ચડાવવાનું લખ્યું હશે ! બાળપણમાં વાંચેલું આ મહાન પુસ્તક શ્રી જયંતમુનિજીના જીવનમાં મહત્ અંશે ચરિતાર્થ થયું. સદ્વાંચનનો સુયોગઃ - હીરાચંદ બાપા સુરદાસ હોવાથી વાંચી શકતા નહીં, તેથી જકુભાઈ ઉપાશ્રયમાં ધાર્મિક પુસ્તકો વાંચી સંભળાવતા હતા. પરિણામે તેમને ‘ત્રિષષ્ઠિશલાકાપુરુષચરિત્ર' જેવા વિશાળ ગ્રંથનું વાંચન કરવાનો સુયોગ બાળપણમાં જ મળ્યો.
કલિકાલસર્વજ્ઞ હેમચંદ્રાચાર્યજીનો આ મહાન ગ્રંથ દસ ભાગમાં વહેંચાયેલો છે. પૂરો ગ્રંથ ધર્મકથાઓ અને મહાપુરુષોના ચરિત્રથી ભરપૂર છે. તેમાં તત્ત્વની વાતો પણ સારી એવી ચર્ચાયેલી છે. એમાં જૈન સમાજનો અણમોલ ખજાનો છે. હીરાચંદભાઈને શ્રવણ કરાવતાં સ્વયં જકુભાઈને ધર્મ વિશે ખૂબ ઊંડાણથી જાણવા મળ્યું. આ ઉપરાંત હીરાચંદબાપા છકાઈ, છ આરા, નવતત્ત્વ અને બીજા ઘણા થોકડાનું જ્ઞાન ધરાવતા હતા. તેઓશ્રી જકુભાઈને નાનપણમાં આ તત્ત્વજ્ઞાન સમજાવતા હતા. જકુભાઈની બુદ્ધિ કુશાગ્ર હોવાથી તેમને તત્ત્વની વાતોમાં ખૂબ રસ પડતો હતો. જંબુદ્વીપનો થોકડો વાંચતા ત્યારે બાળકની કલ્પનાને પાંખ ઊગતી. મહાવિદેહ ક્ષેત્ર, મેરુ પર્વત, સીતા અને સીતાદા નદી, નીલવંત અને હિમવંત જેવા સોનાના પહાડો તેમની નજર સામે પ્રત્યક્ષ થતાં હતાં.
વૈતાઢચ પર્વતની ગુફા પાસે ભરત ચક્રવર્તી અઠ્ઠમ કરીને ગુફાના કપાટ ખોલે છે એ વર્ણન તો જકુભાઈને એવું સ્પર્શી ગયું કે તેમને કપાટનો અવાજ સંભળાતો હતો. સામાયિક, પ્રતિક્રમણ અને તેના અર્થો તો નાની વયે સમજાઈ ગયા હતા. સામાયિક ક્યારે યાદ કર્યું તે પણ અત્યારે સ્મૃતિમાં નથી. એમ લાગે છે કે જયંતમુનિ આ સઘળું શીખીને જ જન્મ્યા હતા!
સંસ્કારજીવનનું સિંચન B 13