________________
ચાર ચોપડી પાસ કરી. એ સમયે તેમના પરિવારમાં મોટું પરિવર્તન આવી રહ્યું હતું. પિતાશ્રી જગજીવનભાઈ સુખીસંપન્ન હોવા છતાં વિક્રમ સંવત ૧૯૯૦ પછી તેમના જીવનમાં પ્રચુર વૈરાગ્યનો ઉદય થયો. તેઓ ધર્મ તરફ વળી ગયા. મોટા પુત્રને વેપારમાં જોડી પોતે નિવૃત્ત થતા ગયા. દૂર બિહારમાં આવેલ સમ્મેતશિખરની યાત્રા પછી ઘોર તપસ્વી બન્યા. છેવટે સાધુજીવન સ્વીકારવાનો પણ નિર્ણય કર્યો. વૈરાગ્યભાવથી શરુ કરી દીક્ષા સુધીનાં દશ વરસ ઘણાં જ પરિવર્તનશીલ હતાં.
જકુભાઈનું બાળપણ સહજ બાળસ્વભાવ પ્રમાણે ખૂબ જ તોફાની અને ઉગ્રતાભરેલું હતું. તેમને બાળપણમાં ખૂબ ભારે બળિયા-માતા નીકળ્યાં હતાં, જેથી શરીરમાં અમુક અંશે ગરમી અને ઉગ્રતા રહી જવા પામી હતી. ફક્ત એમના પિતાશ્રી જ તેમની ઉપર અનુશાસન કરી શકતા હતા. પિતાની અનુપસ્થિતિમાં અથવા તે બહાર ગયા હોય ત્યારે સૌ ત્રાહિમામ્ થઈ જતા હતા.
માતુશ્રી અમૃતબાઈ ખૂબ સરલ સ્વભાવનાં અને શાંતિને વરેલાં હતાં. તેઓ બાળકોને એક ટપલી પણ મારતાં નહીં. તોફાની હોવા છતાં જકુભાઈની ધાર્મિક ઉપાસના ચાલુ હતી. સામાયિક, ચૌવિહાર, કંદમૂળનો સર્વથા ત્યાગ, આ બધા ધાર્મિક નિયમો તેમને બાળપણથી વરેલ હતા. એકંદરે જકુભાઈ આ સમર્થ પરિવારમાં ધાર્મિક સંસ્કારો વચ્ચે મોટા થવા લાગ્યા.
જકુભાઈનો શિક્ષાકાળ :
પ્રારંભિક શિક્ષા માટે જકુભાઈને જે સુયોગ મળ્યો તે ચાર ભાગમાં વિભક્ત થઈ જાય છે. (૧) દલખાણિયાની ગામઠી શાળા, (૨) શેત્રુંજય પહાડની નજીક ગારિયાધાર નગરમાં એક વર્ષ અભ્યાસ, (૩) બગસરામાં ટૂંક સમય, (૪) અમરેલી બોર્ડિંગમાં બી. એલ. મહેતાના સાંનિધ્યમાં વડોદરા રાજ્યની સ્કૂલમાં શિક્ષણ.
દલખાણિયાની ગામઠી શાળામાં શિક્ષણ શૂન્યવત્ હતું. પરંતુ શિક્ષકો ઘણા સારા અને લાગણીભર્યા હતા. જકુભાઈ પ્રત્યે શિક્ષકો પૂરું ધ્યાન આપતા. વળી જકુભાઈ દલખાણિયાના નગ૨શેઠ શ્રી જગજીવનભાઈના પુત્ર હતા, તેથી વિશેષ માનના અધિકારી બની રહ્યા.
દલખાણિયા વડોદરા રાજ્યનું ગામ હતું. આ ગામઠી શાળા વડોદરા રાજ્યના ધારી તાલુકાની શિક્ષણસંસ્થા સાથે સંકળાયેલી હતી. તે સમયે સંપૂર્ણ ભારતમાં અંગ્રેજી રાજ્ય છવાયેલું હતું અને દેશી રાજ્યો અંગ્રેજ સરકારને તાબે હતાં. ગાયકવાડ સ્ટેટની શિક્ષણસંસ્થાઓ ઊંચા ધોરણથી કામ કરતી હતી. નાનામાં નાના ગામમાં પણ લાયબ્રેરી સ્થાપવામાં આવી હતી. એટલે દલખાણિયાની શાળામાં સુંદર લાયબ્રેરી હતી. જગુભાઈનો પુસ્તક વાંચવાનો રસ જાગ્રત થઈ ચૂક્યો હતો. ગુજરાતી બહુ સારી રીતે વાંચી લેતા. તેમની સમજવાની શક્તિ બાળપણથી તેજ હતી. એ તેમની કુદરતી બક્ષિસ હતી. મુખ્ય શિક્ષકે લાયબ્રેરીની ચાવી જકુભાઈને સુપ્રત કરી હતી, જેથી તેમને વાંચનનો વધારે સુયોગ મળ્યો.
સાધુતાનું શિખર અને માનવતાની મહેંક ID 12