________________
મોટી સંખ્યામાં હિંદુઓ શ્રદ્ધાથી પ્રતિ વર્ષ ગરમ પાણીના કુંડમાં સ્નાન કરવા આવે છે. અહીં વર્ષ દરમિયાન ઘણા મેળા ભરાય છે. ખાસ કરીને અધિક માસમાં આવા વિશાળ મેળા ભરાય છે અને લાખો લોકો ગરમ પાણીના કુંડમાં સ્નાન કરવા આવે છે. કેટલાક સંતો અને મહંતોએ પણ આશ્રમ બનાવી અભિનવ રાજગૃહીનો વિસ્તાર કરવામાં ભાગ ભજવ્યો છે.
રાજગૃહીમાં પ્રતિવર્ષ સામાન્ય પ્રજાજનો મોટી સંખ્યામાં પર્યટન કરવા આવે છે. નાનીમોટી અનેક હૉટેલો અને બજારનું નિર્માણ થયું છે. આ રીતે વર્તમાન રાજગિરિ ફરીથી પડખું ફેરવી માથું ઊંચું કરવા માગે છે. જનતા અને સરકારનો આ સ્થાનને ખૂબ સહયોગ મળી રહ્યો છે. તમામ સંપ્રદાયના લોકો રાજગિરિ માટે પુન: મમતા ધરાવવા લાગ્યા છે. વિદેશી યાત્રીઓ અને પર્યટકો પણ રાજગિરિમાં આવી ધનવર્ષા કરી જાય છે. થોડાં વર્ષોમાં રાજગિરિ ફરીથી સમૃદ્ધ બને તેવો અવસર દેખાય છે. પ્રાચીન અને અર્વાચીન બન્ને પ્રવાહો અને સમયની અસર એકસાથે રાજગૃહીમાં દૃષ્ટિગોચર થાય છે. દંતકથાઓ :
ઠેર ઠેર ખોદાણમાં જૂની ઇમારતના પાયાઓ અને અવશેષ મળી આવ્યા છે. નાનીમોટી દંતકથાઓના આધારે સોનભંડાર, મધુવન અને કેટલીક ઋષિગુફાઓ સાથે આ અવશેષની કડી બંધબેસતી કરવામાં આવી છે.
પ્રાચીન ઐતિહાસિક ઘટના અને દંતકથાઓની કલ્પના, વર્તમાન ધર્મસ્થાન તથા પર્યટનસ્થળનો ત્રિયોગ રાજગિરિનું વર્તમાન દૃશ્ય ઊભું કરે છે. શ્રી જયંતમુનિજી મહારાજે જેટલી વસ્તુ જોઈ શકાય છે તે બધાનું નિરીક્ષણ કરવાનો પ્રયાસ કર્યો. બન્ને મુનિવરોએ સેંકડો ભાઈઓ અને બહેનોની સાથે પાંચે પર્વતની યાત્રા કરી. પાંચમા પહાડ ઉપર ધન્ના અને શાલિભદ્રનાં ઐતિહાસિક સ્થાનો જોયાં. ગરમ પાણીનાં ઝરણાં જોઈ આશ્ચર્ય અનુભવ્યું. સૌથી સુગમ અને તરત જ યાત્રા કરીને ઊતરી શકાય તેવા ઉદયગિરિ નામના ત્રીજા પહાડની અનુપમ શોભા જોઈ. એ સમયે શું પૂ. તપસ્વી મહારાજને કલ્પના હશે કે આ જે પહાડની તળેટીમાં પોતે સંથારો લઈ સુધર્મા સ્વામીના સંથારાના ઇતિહાસનું પુનઃસ્મરણ કરાવશે ? આગળની પંક્તિઓમાં આપણે તેનો ફરીથી ઉલ્લેખ કરીશું. રાજગૃહીની નવી-જૂની, મીઠી-મધુરી સ્મૃતિઓને મનમાં સમેટી, શાસનનો જયનાદ બોલાવી, મુનિર્વાદે રાજગિરિથી આગળ વિહાર કરવાનું નક્કી કર્યું.
એક અઠવાડિયા પછી ભાવવિભોર અવસ્થામાં રાજગિરિથી વિહાર કરવાનો અવસર આવ્યો. અહીંથી વિહારમાં સાથે ચાલતી શ્રાવક-મંડળી પણ બદલાવાની હતી. કલકત્તા શ્રીસંઘે, તેના પ્રતિનિધિઓએ તેમજ શ્રી યંબકભાઈ દામાણીએ ઉત્તમ સેવા બજાવી અને મુનિરાજોને રાજગિરિ સુધી પહોંચાડ્યા હતા. હવે ઝરિયા અને ત્રાસના સંઘ સાથે મળીને મુનિરાજોના ઝરિયા સુધીના
ભગવાન મહાવીરની પાવન ભૂમિ a 193