________________
વિહારની સેવાનો લાભ લેવાની ભાવના રાખતા હતા. કનૈયાલાલ મોદી, વીરજી રતનશી, શંકરભાઈ મહેતા, જગજીવનભાઈ મહેતા, મણિભાઈ અને ઝરિયા સંઘના યુવકો મોખરે હતા અને વિહારમાં સાથે જોડાવા માટે તલસતા હતા.
ત્ર્યંબકભાઈએ પડકાર કર્યો અને ઝરિયા સંઘના ભાઈઓને જાગ્રત કરવા માટે કહ્યું, “બધી વ્યવસ્થા કરી શકો તો જ તમે લગામ સંભાળજો, નહિતર અમે તૈયાર છીએ.”
આ સાંભળી કોલફિલ્ડના ભાઈઓને વધારે પાણી ચડ્યું અને જોરદાર જવાબ આપ્યો, “સાહેબ, જરા પણ વિહારમાં ત્રુટિ નહિ રહે. ગુરુદેવ તમને જેટલા વહાલા છે તેથી વિશેષ અમને પણ વહાલા છે. જરા પણ ચિંતા કરશો નહીં. વિહારની વ્યવસ્થા જોવા માટે જરૂરથી પધારશો.”
આ સંવાદ થયા પછી તો વિહારનો રંગ બદલાઈ ગયો અને તે કોઈ સ્થાનિક વિહારના બદલે રાષ્ટ્રીય વિહાર બની ગયો.
નિર્વાણભૂમિ પાવાપુરી
રાજિગિરથી પાવાપુરી જવાનો નિર્ણય કરવામાં આવ્યો. રાજગિરિ રાજકીય દૃષ્ટિએ ઐતિહાસિક છે, જ્યારે પાવાપુરી સાથે કોઈ રાજકીય સબંધ નથી, પરંતુ ભગવાન મહાવીરની નિર્વાણભૂમિ હોવાથી આધ્યાત્મિક મહત્ત્વ ધરાવે છે. હજારો વર્ષથી લોકોની શ્રદ્ધાનું પવિત્ર સ્થાન છે. પાવાપુરી જનાર પોતાને ભાગ્યશાળી માને છે. ખરેખર, પાવાપુરીનું વાતાવરણ નિરાળું છે. મુનિરાજો ઈ. સ. ૧૯૫૧ની વીસમી ડિસેમ્બરે એક દિવસ માટે પાવાપુરી પધાર્યા. પાવાપુરીના મૅનેજરશ્રીએ મુનિઓનું ભાવપૂર્ણ સ્વાગત કર્યું. પાવાપુરીમાં જલમંદિર, સમોવસરણ અને બીજાં મંદિરોનાં દર્શન કર્યાં.
અઢી હજાર વર્ષ પૂર્વે શ્રી હસ્તિપાલ રાજાના સમયમાં ભગવાન મહાવીર પાવાપુરી પધાર્યા ત્યારે પ્રભુએ જાણ્યું કે હવે જીવન શેષ નથી. તેઓએ સમાધિભાવે ‘સિદ્ધાસન'માં બેસીને અંતિમ મહાયોગની સાધના કરી. યોગાતીત બની શરીરના અનંત કાળના બંધનનો પરિત્યાગ કરી, સિદ્ધ, બુદ્ધ અને મુક્ત થઈ પરમધામ પધારી ગયા. ત્યારથી પાવાપુરી એક મહાન તીર્થ બની ગયું છે. પ્રભુએ દેહત્યાગ કર્યો તે દિવસ દિવાળીના પર્વ તરીકે ઊજવાય છે. દિવાળીને દિવસે અહીં વિશાળ જનમેદની ઊભરાય છે. હજારો શ્રદ્ધાળુઓ દિવાળીના દિવસે પાવાપુરી પહોંચે છે. અહીં એક હજાર રૂમવાળી વિશાળ ધર્મશાળા છે. એક સાથે દશહજાર માણસો ઊતરી શકે, જમી શકે અને સત્સંગ કરી શકે તેટલી વિશાળ વ્યવસ્થા શ્વેતામ્બર જૈન સંઘોએ કરી છે.
અપાપાપુરી, એ પાવાપુરીનો એક ભાગ છે અને અહીં ગ્રામીણ જનતા નિવાસ કરે છે, ત્યાં શ્રી જયંતમુનિજી ખાસ પધાર્યા. તેમણે ઘણાં ઘરોની મુલાકાત લીધી. લોકોનો પાવાપુરી માટે શું સાધુતાનું શિખર અને માનવતાની મહેંક 3 194