Page Text
________________
દરબારમાં રાજનીતિની અને ધર્મનીતિની જે ઘોષણા થતી તેનો સમગ્ર ભારત પર પ્રભાવ પડતો હતો. આજે આપણે સવારમાં ઊઠીને દિલ્હી તરફ નજર નાખીએ છીએ અને દિલ્હીના સમાચારોથી દેશ પ્રભાવિત થાય છે, તે રીતે એ સમય એવો હતો કે ભારતના રાજા અને પ્રજા રાજગૃહીના પગલે ચાલતા હતા. સમગ્ર દેશની નજર રાજગૃહી પર રહેતી. તે ધર્મ, વિદ્યા, વાણિજ્ય અને રાજનીતિનું કેન્દ્રસ્થાન હતું. તેમાં પણ ધર્મનું મહત્ત્વ વધી જવાથી રાજગૃહીને પણ લોકો પવિત્ર ભાવનાથી જોવા લાગ્યા હતા. ભૂતકાળના જરાસંધની સાથે રાજગૃહીના ઇતિહાસની જે કડી જોડાયેલી હતી તેમાં મૂળભૂત પરિવર્તન થયું હતું. જરાસંધના કઠોર ઇતિહાસના જે પડઘાઓ રાજગૃહી પર પડ્યા હતા તે ઓસરી ગયા હતા. ભગવાન મહાવીર તથા બુદ્ધના પ્રભાવે દયા અને અહિંસાની દુંદુભિ રાજગૃહીમાં વાગી રહી હતી.
આટલો સ્વર્ણમય ઇતિહાસ જાણ્યા પછી આપણે વર્તમાન રાજગિરિ પર દૃષ્ટિપાત કરીએ. આ સ્વર્ણ ઇતિહાસને આજે ૨૫૦૦ વર્ષ પૂરાં થયાં છે. કાળની થપાટ ખાઈને આખું રાજગિરિ ભૂમિગત થઈ ગયું હતું. પ્રાકૃતિક જંગલનાં ઝાડ-ઝાંખરાંઓએ ભૂમિનો કબ્દો લીધો હતો. તે વખતના કિલ્લાના પથ્થરો અને અવશેષ નજરે પડે છે. કાળની ભીંસમાંથી બચેલા કિલ્લાના પથ્થરો અને પ્રકૃતિએ નિર્માણ કરેલા પાંચે પર્વતો રાજગૃહીની જાહોજલાલી, ભગવાન મહાવીરના સમવસરણ, શાલિભદ્રની અઢળક સમૃદ્ધિ અને એક પળમાં તેનો ત્યાગ, જંબુસ્વામીનો વૈરાગ્ય અને શ્રમણ પરંપરાની ચડતી અને પડતીની મૂક સાક્ષી આપતા હતા. જ્યાં રાજરાણીઓ સ્નાન કરવા આવતી હતી એ બાણગંગા નદી સુકાઈને નાના ઝરણા રૂપે આજે ચૂપચાપ ઝાડઝાંખરાંની વચ્ચે એકલી વહી રહી છે. વિષાદમાં સરકી પડેલા રાજગૃહીના ભવ્ય ઇતિહાસને તાજો કરવા સરકારે પ્રયાસ શરૂ કર્યા છે. રાજગૃહી - એક તીર્થસ્થાનઃ
બંગાળના આઝિમગંજ અને ઝિયાગંજના શ્રાવકો તથા વર્તમાન દિગંબર અને શ્વેતાંબર પરંપરાના જૈન સંઘોએ ધર્મશાળાઓ, મંદિરો અને વિશાળ કોઠીઓનું નિર્માણ કરી, રાજગિરિને પુન: તીર્થસ્થાન તરીકે સ્થાપ્યું છે. સનાતન ધર્મનાં મંદિરો અને ધર્મશાળાઓ અને બૌદ્ધ ધર્મના સ્તૂપથી પણ રાજગૃહીનું મહત્ત્વ વધ્યું છે.
ગુરુ ગોવિંદસિંહનો પટનામાં જન્મ હોવાથી તેમનાં પગલાં પણ રાજગિરિમાં પડ્યાં છે. તે દૃષ્ટિએ પંજાબનો શીખ સમાજ ગુરુદ્વારા બનાવી તીર્થભાવનાથી યાત્રા કરવા આવે છે. જાપાન અને અન્ય દેશોના બૌદ્ધ ધર્મગુરુઓએ બૌદ્ધ મંદિરો અને વિહારની સ્થાપના કરીને રાજગિરિની શોભા વધારી છે. કોઈ પીરની દરગાહથી પણ રાજગિરિ કેટલેક અંશે મુસલમાનોનું તીર્થસ્થાન બન્યું છે.
સાધુતાનું શિખર અને માનવતાની મહેંક n 192
| SR No. | 023252 |
| Book Title | Sadhutanu Shikhar Ane Manavtani Mahek |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Harshad Doshi |
| Publisher | Jain Academy |
| Publication Year | 2006 |
| Total Pages | 532 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 16 MB |