Page Text
________________
મહિલાઓએ અને બાળકોએ જે સ્વાગત કર્યું તે હૃદયંગમ અને આફ્લાદક હતું. ખરું પૂછો તો મુનિજીની જાણે પૂજા-આરતી કરીને પછી જ આહારદાન કરતા હતા. તેઓ આખું આંગણું લીપીગૂંપીને રંગોળીથી તૈયાર રાખતા હતા. મુનિશ્રી ઘરમાં પ્રવેશ કરે ત્યારે શંખ વગાડતા. તેમના ઘરમાં ગોચરી લેવાથી તેઓ ગૌરવ અનુભવતા હતા. તેમની પવિત્ર ભાવના જોઈ મુનિશ્રીની આંખમાં હર્ષના અશ્રુ ઊભરાતાં હતાં.
આ બ્રાહ્મણ પરિવારોની આર્થિક સ્થિતિ બહુ જ નબળી છે. કોઈક જ ઘર ધનાઢ્ય જોવા મળે, છતાં તેઓએ પોતાનાં સંસ્કાર-સંસ્કૃતિને સારી રીતે જાળવી રાખ્યાં છે. આચાર-વિચાર અને શુદ્ધતા પર પૂરું ધ્યાન આપ્યું છે. જોકે જૈન સમાજે કે આગંતુક જૈન તીર્થયાત્રીઓએ આ બંધુઓ સાથે થોડો પણ તાદાભ્ય ભાવ સ્થાપ્યો નથી. બધા અહિંસક સંસ્કૃતિના હોવા છતાં તેને હૂંફ આપી પોતાની સાથે રાખવાનો પ્રયાસ કર્યો નથી. ફક્ત પહાડોમાં અને મંદિરોમાં પૂજા-પાઠ કરવા માટે આ ભૂદેવોનો ઉપયોગ કર્યો છે. જો આ પરિવારો ઉપર પૂરું ધ્યાન અપાય તો રાજગિરિમાં તેમના સહયોગથી જૈન સંસ્થાનો પાયો વધારે મજબૂત બની શકે એમ છે.
જ્યારે મુનિવરોએ વિહાર માટે પગ ઉપાડ્યો ત્યારે વિદાય આપવા માટે જૈન ભાઈઓ અને બહેનો સિવાય બ્રાહ્મણ બંધુઓ પણ મોટી સંખ્યામાં હાજર રહ્યા હતા.
રાજગૃહીના થોડા ઐતિહાસિક પ્રસંગો તથા વર્તમાન અવસ્થાનું વર્ણન કરીશું. ભગવાન મહાવીરની આ પુણ્યભૂમિનો પરિચય જૈન પરંપરા સાથેના ભાવનાત્મક જોડાણ માટે ઉપયોગી થશે.
રાજગૃહી મગધની રાજધાની હતી. મગધના રાજાઓ બલિષ્ઠ, યુદ્ધકળામાં નિપુણ અને સામ્રાજ્યમાં વધારો કરે તેવા પ્રબળ હતા. જૈન શાસ્ત્રોમાં રાજા શ્રેણિકનું નામ આવે છે, જ્યારે ઇતિહાસમાં શ્રેણિકના નામનો કોઈ પણ ઉલ્લેખ જોવા મળતો નથી. મગધ દેશના અધિપતિ તરીકે બિંબિસારનું નામ મળે છે. એક મત પ્રમાણે શ્રેણિક અને બિંબિસાર એક જ હતા, જ્યારે બીજા મતે બિંબિસાર અને શ્રેણિક પિતા-પુત્ર હતા અને બિંબિસારે મગધ સામ્રાજ્યનો પાયો નાખી રાજગૃહીને રાજધાની બનાવી હતી, જ્યારે શ્રેણિક રાજાએ તેનો વિસ્તાર કરી, રાજનીતિને સ્થિર કરી હતી. એ વાત નિશ્ચિત છે કે ધર્મ તરફ વળ્યા પછી શ્રેણિક રાજાએ ભગવાન મહાવીરની અને જૈન પરંપરાની અપૂર્વ સેવા કરી હતી.
શાસ્ત્રમાં રાજગૃહીના ભંડારો, સેના, શ્રેષ્ઠિ કુમારો, ત્યાંનો વ્યવસાય, ઉદ્યાનો, મોટાં જળાશયો અને રાજમહેલનાં વિસ્તૃત વર્ણનો જોવા મળે છે. શ્રમણ સંસ્કૃતિની બન્ને પરંપરાના સાધુઓ, જૈન તેમજ બૌદ્ધ, રાજગૃહીમાં અવારનવાર પદાર્પણ કરતા હતા. રાજકીય દૃષ્ટિએ શ્રમણોનું પ્રાધાન્ય હતું. ભગવાન મહાવીરે ૧૪ ચાતુર્માસ રાજગૃહીમાં કર્યા હતા, તેથી સમજાય છે કે તેનું કેટલું મહત્ત્વ હતું. રાજગૃહીની પ્રજા ઉપર આ સંતોના ઉપદેશની ઘેરી અસર હતી. એ સમયમાં રાજગૃહીના
ભગવાન મહાવીરની પાવન ભૂમિ 7 191.
| SR No. | 023252 |
| Book Title | Sadhutanu Shikhar Ane Manavtani Mahek |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Harshad Doshi |
| Publisher | Jain Academy |
| Publication Year | 2006 |
| Total Pages | 532 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 16 MB |