________________
ન પધારે તો સમાજ સંતોની ભક્તિથી વંચિત થઈ વેરવિખેર થઈ જાય એ સંભાવનાને નકારી શકાય તેમ નથી. આપણા સ્થાનકવાસી સંતો કે બીજા કોઈ જૈન સંતો હજુ પૂર્વ તરફ પધાર્યા નથી. કેટલાક દેરાવાસી સંતો તીર્થયાત્રા નિમિત્તે સમેતશિખર સુધી જઈ તરત પાછા વળી ગયા છે. ખરેખર તેઓએ બધાં ક્ષેત્રો ખેડ્યાં નથી. તેમણે જૈનત્વનો સંદેશ પૂર્વભારતમાં વસતા જૈન ભાઈઓ કે ત્યાંની સામાન્ય આમ જનતા સુધી પહોંચાડ્યો નથી. તેઓ ઉગ્ર વિહાર કરી પાર થઈ જતા હતા. ભગવાન મહાવીરની ભૂમિ વણખેડાયેલી પડી રહી છે. આથી આ ભૂમિ કોઈ જૈન સાધુના આગમનને આવાહન કરી રહી છે.”
છેવટે ગુરુદેવ પ્રાણલાલજી મહારાજ સ્વામી પણ ટાટાનગર-કલકત્તાથી પધારેલા શ્રાવકોના ભક્તિપ્રેમથી ભીંજાઈ ગયા. ગુરુદેવની આજ્ઞા - ચોથો અને અંતિમ પાયો : -
શેઠ શ્રી નરભેરામભાઈએ ગુરુદેવનું મન જીતી લીધું અને સાથે સાથે બધી જવાબદારી પણ લીધી. કેશી મુનિને અનાર્ય દેશમાં લઈ જવા માટે ચિત્તમંત્રીએ જવાબદારી લીધી હતી અને પોતાની બાંહેધરી ઉપર કેશી મુનિને અનાર્ય પ્રદેશનો વિહાર કરાવ્યો હતો. આજ ચિત્ત મંત્રી જેવા દેદીપ્યમાન, ભક્તિરસથી ભરપૂર, શેઠ શ્રી નરભેરામભાઈએ મુનિઓના વિહારની પૂરી જવાબદારી લઈ, ગુરુમહારાજને સંતુષ્ટ કર્યા હતા. તેમણે ગુરુદેવ પાસેથી લેખિત આજ્ઞા મેળવી લીધી.
ગુરુદેવના આજ્ઞાપત્રે ચોથા પાયાનું કામ કર્યું. કોઈ પણ ઇમારત ત્રણ પાયા પર ઊભી ન રહી શકે. જ્યારે તેને ચાર પાયા હોય છે ત્યારે તે મજબૂત બને છે. ગુરુદેવના આજ્ઞાપત્રે એ ચોથા અને મહત્ત્વના પાયાનું કામ કર્યું. આ ચોથા પાયા વગર પૂર્વના વિહારના બધા જ નકશા નકામા થઈ જાત.
ગુરુ મહારાજને લાગ્યું કે “બાણમાંથી તીર છૂટી જાય તેને પાછા ફરવાનું કેમ કહી શકાય !” જ્યારે મુનિઓની ગુજરાત પાછા ફરવાની શક્યતા મટી ગઈ ત્યારે આ શબ્દો ગુરુમહારાજે ઉચ્ચાર્યા હતા. આજ્ઞા આપતી વખતે ગુરુદેવને જરૂર મનમાં લાગ્યું હશે કે,
“અહો ! કાળબળે ધનુષ્યથી તીર છૂટી ગયું છે” અને ગુરુમહારાજને એક ઊંડી નિરાશાએ ઘેરી લીધા હતા. ખરેખર, એ માત્ર પૂર્વમાં વિચરવા પૂરતી આજ્ઞા ન હતી, પરંતુ કાળગમ્ય હતું. કે સદાને માટે છૂટા પડવાની આજ્ઞા હતી ! કેવું હશે તે કઠોર મુહૂર્ત ? અને આ બાજુ પૂર્વભારત માટે તે જ મુહૂર્ત કેવું મંગલમય હતું. એક જ મુહૂર્ત બેધારી તલવાર ચલાવી રહ્યું હતું. ગુરુમહારાજનો વિયોગ એ પૂર્વ ભારતના શ્રાવકો માટે સંયોગ બની ગયો !
સાધુતાનું શિખર અને માનવતાની મહેંક 1 170