________________
ભાવનાની પૂર્તિ થાય તેવા સંયોગો ઊભા થઈ રહ્યા હતા. જાણે પૂરા પૂર્વભારતના શ્રાવકવૃંદની પ્રગટ કે અપ્રગટ ભક્તિભાવના સામૂહિક રીતે કામ કરી રહી હતી ! મુનિશ્રીને પૂર્વભારત તરફ ખેંચવા માટે કોણ જાણે કેટકેટલાં અજ્ઞાત પરિબળો કામ કરી રહ્યાં હતાં ! વિહારનો ત્રીજો પાયોઃ
પાછળની પંક્તિઓમાં ઉલ્લેખ કર્યો છે કે વિદ્યાર્થી જીવનમાં જયંતીભાઈએ મુંબઈ ઇલાકા અને ગુજરાતની ભૂગોળનો જરા પણ અભ્યાસ કર્યો ન હતો. તેમને ત્યાંના નગર, શહેર, રેલવે સ્ટેશન કે મોટી નદીઓનો જરાપણ ખ્યાલ ન હતો. જ્યારે ગારિયાધારમાં પાંચમી કક્ષામાં ભણતા હતા ત્યારે બિહાર-બંગાળની ભૂગોળ ચાલતી હતી. બિહાર અને બંગાળની સાથે ઓરિસ્સાનાં પણ મોટાં શહેરો, રાજમાર્ગો, રેલવે સ્ટેશનો, મોટી નદીઓ અને પર્વતમાળાનું ભણતર થયું હતું. ગારિયાધારમાં ભણાવનાર ગુરુ ઉચ્ચ કોટિના હતા અને જયંતિભાઈને અભ્યાસનો રસ વધ્યો હતો. એટલે આ બધા પ્રદેશોની ભૂગોળ તો તેમને કંઠસ્થ હતી. ભૂગોળની દૃષ્ટિએ પૂર્વ દેશનું આખું ક્ષેત્ર બાળપણથી જ તેમનું જાણીતું હતું. કેમ જાણે કાળબળે કે વિશ્વવિધાતાએ સાધુ-જીવનમાં અહીં વિહાર કરવા માટે જાણે પ્લાનિંગ કરી રાખ્યું હોય તેમ જયંતમુનિજીને વિદ્યાર્થી જીવનમાં જ આખા ક્ષેત્રની ભૂગોળ ભણાવી દેવામાં આવી હતી.
વાહ રે વિધાતા! આ હતો વિહારનો ત્રીજો પાયો. શ્રાવકોના બે પાયા મજબૂત મળી જવા પછી મુનિઓના મનનો ત્રીજો પાયો પણ મજબૂત થઈ ગયો. લાગ્યું કે કાળબળે આખું ચક્ર ફેરવી દીધું છે. હવે ફક્ત ગુરુ આજ્ઞાનું એક્સિલરેટર દબાવવાનું બાકી હતું. જ્યાં જવાની કલ્પના સુધ્ધાં ન હતી ત્યાંના વિહારનો આખો ચાર્ટ તૈયાર થવા લાગ્યો! મુનિઓને જીવનભર પુન: તેમની જન્મભૂમિ, દીક્ષાભૂમિ, સંપ્રદાયનાં ક્ષેત્રો કે ગુજરાત જવાનું જ ન હોય તે રીતે કાળબળે મજબૂત ગાંઠ વાળી દીધી હતી. કહ્યું છે કે, “જીવ જાણે હું કરું, કરતલ બીજો કોઈ, આદર્યા અધૂરા રહે, હરિ કરે સો હોય.” બનારસથી ભણીને પાછા જવાની વાત અધૂરી રહી. ન ધાર્યું હોય એવું વિહારક્ષેત્ર તૈયાર થયું.
એ સમયે પૂજ્ય ગુરુદેવ પ્રાણલાલજી મહારાજ બગસરા મુકામે હતા. શેઠ શ્રી નરભેરામભાઈ પોતાની સાથે કલકત્તાનું ડેપ્યુટેશન લઈ, ખરેખર સમય પર ગુરુમહારાજ પાસે પહોંચ્યા. તેમણે ગુરુદેવને ઘણી ઘણી હાર્દિક વિનંતી કરી. તેમણે સારી એવી સમજાવટ કરી. તેમણે ગુરુદેવને સમજાવ્યા : “પૂ. તપસ્વીજી મહારાજને અમારે પૂર્વ ભારતના બધા સંઘોમાં પગલાં કરાવવા માટે લઈ જવા છે. આપણા સેંકડો પરિવાર, અને ખાસ કરીને ગોંડલ સંપ્રદાયના હજારો શ્રાવકો આજે એકસો વરસથી ત્યાં વસી ગયા છે. અમારાં બાળકોને ખબર નથી જૈન મુનિ કેવા હોય. સંતો જો
વિહારની બદલાતી દિશા 9 169