________________
વિહારની કેડીએ
૧૯૪૮માં હજુ નવાં રાજ્યોની રચના થેઈ ન હતી. રતલામ, ઇંદોર વગેરે માળવાનાં મુખ્ય શહેરો હતાં. ઝાંસી, ગ્વાલિયર વગેરેનો બુંદેલખંડમાં સમાવેશ થતો હતો. માળવા અને મેવાડની સરહદ દાહોદથી નજીક હતી. માળવાનો થોડો પ્રદેશ ઓળંગી આગળ વધતા મેવાડની સરહદ આવતી હતી. ત્યાંથી ચંબલની ઘાટીઓ પાર કરી ગ્વાલિયર જવાનું હતું. માર્ગનો એટલો વિકાસ થયો ન હતો. રેલવે લાઇન ઉપર ચાલવાનું હતું. પહેલાં એમ લાગતું હતું કે ગ્વાલિયરમાં ચાતુર્માસ થશે, પરંતુ અંજળ આગ્રાનું હતું. દાહોદ સુધી ગોચરી પાણીની તકલીફ ન પડી. પરંતુ હવે કસોટી થવાની હતી.
એક દિવસ મુનિઓને અતિ પરિષહ થાય તેવી ઘટના સર્જાઈ. વળી પરિષહને અંતે કેવી સુગમતા થઈ તે પણ જાણી શકાશે. સવારના પહોરમાં નવ માઈલ ચાલ્યા પછી એક પુલ પર મુનિ મહારાજ થોડી વાર બેઠા. પાસે ગોવાળિયાઓ ગાયો ચરાવી રહ્યા હતા. બધા ગોવાળિયા છોકરા જેવા હતા. તેઓએ કહ્યું કે રંભાપુર જવા માટે આ રસ્તે ઘણો ફેરો પડશે. તમે જો પગદંડીથી કાચા રસ્તે નીકળશો તો ચાર-પાંચ માઈલનો બચાવ થશે.
મુનિઓ ગોવાળિયાની વાત સાંભળીને ટૂંકા માર્ગે ગયા. રસ્તો ટૂંકાને બદલે ઘણો લાંબો થઈ ગયો. દસ વાગ્યા એટલે પીવાનું પાણી ખલાસ થઈ ગયું. રસ્તામાં એક નાનું ગામ આવ્યું. ત્યાં ઊતરવાની કોઈ જગ્યા ન હતી. ગામડાના ખંડેર જેવા મકાનના એક વરંડામાં શાળા ચાલતી હતી.
