________________
રાજા-તરંગ :
[ 2 ] ખોટાની બહેથાણુને અમાન્ય રાખી માર્મિક રીતે સજ્જનની મહત્તા વર્ણવી. પણ આ જગતમાં તેવા પડયાને હાથ ઝાલનારા મેહાભાગ સજજન પુરૂષો દેખાતા નથી, ઉલટું દુખીયાની કરમકહાણી કુતૂહલવશ સાંભળી ટીખળ કરવાની દૃષ્ટિએ મર્મવચનથી ઉપહાસ કરી દુખીઆના દુખને વધારે કરી મકનારા ઘણું જણs છે, એવો ઉત્તમ વત્સલપ્રકૃતિવાળે પુરૂષ શોધ્યો જડે તેમ નથી કે જે દુખીયાના દુખને સાંભળી તેને સાત્વનાના મધુર બે શબ્દો કહી દુખ ટાળવાની વાત કરતે હેય, બધાથ લાગ જોઈને થયેલી ક્ષતિઓના પ્રદર્શન અને વિવેચનમાં પાંડિત્ય સમજી નાહકનો અનુચિત ઉદ્વેગ વધારનારા જણાય છે, કદાચ જગતની અતિપૂલ ભૌતિક દૃષ્ટિથી ધનના બળ ઉપર મસ્તીએ ચઢેલા છ વિહાર કરનાર શ્રીમતે સુખી દેખાતા હોય અને તેમની પાસે દુખીઆના દુઃખ દૂર થવાની આશા રાખીએ પણ તે તો કાથબાની પીઠ ઉપર વાળની જેમ સાવ અલવિત છે, કારણ કે તે શ્રીમતે જગતના મહાન દુખી ગણાતા નારકાદિ પ્રાણી કરતાં અતિવિપુલ માનસિક યાતના અનુભવતા હોય છે, એ યાતના પીડારૂપ અગ્નિ તે ધૂમાડા વિનાને તે, બાહર કોઈને દેખાય કે કહેવાય નહિં, અને જે અનુભવાય છે તે જ્ઞાની જ જાણતા હોય માટે જગતની દૃષ્ટિએ સુખી ગણા શ્રીષત તો મહાદુઃખ અનુભવતા હોય છે. બીજાની વાત તો દુર રહી, પણ કેડે બટકે અસંખ્ય દેવનો સ્વામી, વજ જેવું અમેઘ શસ્ત્ર રાખનાર પૃથ્વીને છત્રરૂપ કરી નાંખવાની અનુપમ શકિત ધરાવનાર ઈન્દ્ર પણ પોતાની સમૃદ્ધિ-વિભૂતિ ટકાવી નથી શકતો અને ખાલી હાથે તે પણ મૃત્યુના પંજાનો ભોગ બને છે તથા જેમના પ્રક્ટ–કોત્તર પુણ્યબળ ભાગળ જગતના સર્વશ્રેષ્ઠ ગણાતા માંધાતા જેવા ચોસઠ ઇન્દ્રો ત્રણે જગતના સ્વામી તરીકે જેમને સવીકારી જેમના ચરણમાં ઢળી પડતા તેવા તીર્થકર ભગવંત અનr વીર્ય-સામર્ધશાળી છતાં કાલના આવતા ઝપાટાને રોકવા સમર્થ ન બન્યા, તે પછી અતિ તુચ્છ
