________________
अङ्कस्य लक्षणम्
उत्सृष्टिका प्रख्यातं वृत्तं बुद्धया प्रपञ्चयेत् ॥ रसस्तु करुणः स्थायी नेतारः प्राकृता नराः। भारणवत्सन्धिवृत्त्यङ्ग-युक्तिः स्त्रीपरिदेवितैः । वाचा युद्धं विधातव्यं तथा जयपराजयौ ।
(दशरूपकम्)
वीथिलक्षणम्
"उत्तमाधममध्येषु, नायककोऽत्रं वर्तते ।
आकाशभाषितैः युक्ता, एकाङ्का वीथिरुच्यते ॥" प्रहसनस्य लक्षणम्
"हास्यरसप्रधानत्वं, प्रहसने नाट्यभेदके ।" साहित्यदर्पणे तु प्रहसनस्य लक्षणमिदम्"भारणवत् सन्धिसन्ध्यङ्ग
लास्याङ्गाङ्क विनिर्मितम् । भवेत् प्रहसनं वृत्तं ,
निन्द्यानां कविकल्पितम् ॥ १॥"
* श्रव्यकाव्यम् * "श्रोतव्यमेव श्रव्यं हि, गद्य-पद्यात्मकं द्विधा । पद्यं छन्दमयं प्रोक्तः, तेन मुक्त हि मुक्तकम् ॥ १॥"
साहित्यरत्नमञ्जूषा-२१०
