________________
८- यत्र सादृश्यज्ञानतः सन्देहः संजायते तत्र सन्देहालङ्कारः ।
यथा
जीवनग्रहणे नम्रा,
गृहीत्वा पुनरुन्नताः ।
कि कनिष्ठाः किमुज्येष्ठा, घटी यन्त्रस्य दुर्जनाः ॥ १ ॥
अत्र सन्देहालङ्कारो वर्त्तते ।
E - वर्णनीयवस्तुधर्मनिह्नवपूर्वकतत् सादृशधर्मारोपः शुद्धापह्न तिः श्रलङ्कारः । 1
यथा
"अङ्क केऽपि शशङ्किरे जलनिधेः पङ्क परे मेनिरे, सारङ्ग कतिचिच्च संजगदिरे भूच्छायमैच्छन्परे । इन्दौ यद् दलितेन्द्रनीलशकलश्यामं दरीदृश्यते, तत्सान्द्रं निशि पीतमन्धतमसं कुक्षिस्थमाचक्ष्महे ।। १ ।।
अत्र शुद्धापह्न ुतिः अलंकारः प्रवर्त्तते ।
१०- यत्र निषेधं विना फलस्वरूपयोः ग्रहणम् । उत्कटकोटि सन्देह विषयो क्रियते, तत्र उत्प्रेक्षेति भावः । उत् ऊर्ध्वगता प्रेक्षा बुद्धिः यस्यां सा उत्प्रेक्षा । प्रकृतस्योत्कट - कोटिकज्ञानतादात्म्येन सम्भावनमुत् प्रेक्षा; गूढा
साहित्यरत्नमञ्जूषा - १८९ -
