Page Text
________________
३१४
अथ स्थानमुक्तासरिका બ્રહ્મચર્યાદિ કુશળ અનુષ્ઠાનરૂપ શૌચ તે બ્રહ્મશૌચ. આ બ્રહ્મના કથન વડે ચાર પ્રકારનું શૌચ પણ સંગૃહીત છે. I/૧૬all पुरुषभेदानेवाह
हीहीमनश्चलस्थिरोदयनसत्त्वभेदाः पुरुषाः, अनुप्रतिस्रोतान्तमध्यसर्वचारिणो भिक्षाकाः, अतिथिकृपणब्राह्मणश्वानश्रमणाश्रया वनीपकाः ॥१६४॥
ह्रीति, लज्जया सत्त्वोऽविचलत्वं साधोः परीषहेषु परस्य सङ्ग्रामादौ यस्यासौ हीसत्त्वः । हिया मनस्येव सत्त्वं यस्य न देहे, शीतादिषु कम्पादिविकारभावात् स हीमनःसत्त्वः, चलं भङ्गुरं सत्त्वं यस्य स चलसत्त्वः, एवं स्थिरसत्त्वः, उदयनं-उदयगामि प्रवर्धमानं सत्त्वं यस्यासावुदयनसत्त्वः । सत्त्वपुरुषोऽत्र भिक्षुरेवेति तदाश्रयेणाह-अन्विति, अनुस्रोतचारी प्रतिश्रयादारभ्य भिक्षाचारी, प्रतिस्रोतचारी, दूरादारभ्य प्रतिश्रयाभिमुखचारी, अन्तचारी, पार्श्वचारी, एवं मध्यचारी सर्वचारी च । भिक्षाकाधिकारात्तद्विशेषमाहातिथीति, परेषामात्मदुःखत्वदर्शनेनानुकूलभाषणज्ञो यल्लभ्यते द्रव्यं सा वनी, तां पिबत्यास्वादयति पातीति वा वनीपः स एव वनीपक:-याचकः, अत्र तु यो यस्यातिथ्यादेर्भक्तो भवति तं तत्प्रंशसनेन यो दानाभिमुखं करोति स वनीपक इति । भोजनकालोपस्थायी प्राघूर्णकोऽतिथिस्तद्दानप्रशंसनेन तद्भाक्ताद्यो लिप्सति सोऽतिथिमाश्रित्य वनीपकोऽतिथिवनीपकः, एवमन्येऽपि ॥१६४||
હવે પુરુષના ભેદો કહે છે.
હી સત્ત્વ :- લજ્જા વડે સાધુઓને, પરિષહોને વિષે અને અન્યને સંગ્રામાદિકને વિષે અવિચલરૂપ સત્ત્વ છે જેને તે હૃી સત્ત્વ.
અહી મનઃ સત્ત્વ - લજ્જા વડે પણ મનમાં જ સત્ત્વ છે જેને પરંતુ શીત વગેરેમાં કંપ વગેરે વિકારના ભાવથી શરીરને વિષે સત્વ નથી તે હી મનઃ સત્ત.
ચલસત્ત્વ :- ચલ (ક્ષણ ભંગુર) સત્વ છે જેને તે ચલ સત્ત્વ. સ્થિર સત્ત્વ :- ચલથી વિપરીત - નિશ્ચલ હોવાથી સ્થિર સત્ત્વ. ઉદયન સર્વો:- ઉદય પામતું, વધતું જતું સત્વ જેને છે તે ઉદયન સત્ત્વ.
આ પાંચ પ્રકારના સત્ત્વવાળા પુરુષો કહ્યા છે તે ભિક્ષુ (સાધુ) જ હોય છે. માટે ભિક્ષનું સ્વરૂપ જણાવતા કહે છે –
(१) अनुसतयारी :- ७५॥श्रयथा १३ रीने मिक्षा ४२ना२. (२) प्रतिशतयारी :- दूरना परोथी मारंभान ७५॥श्रय सन्मु५ गोयरी ४२ना२.
| SR No. | 023130 |
| Book Title | Sutrarth Muktavali Part 02 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Vijaylabdhisuri, Vikramsenvijay Gani |
| Publisher | Labdhibhuvan Jain Sahitya Sadan |
| Publication Year | 2016 |
| Total Pages | 586 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 15 MB |