________________
स्थानांगसूत्र
१७९ बालमरणं फलवद्विज्ञानसंयुतत्वात्पण्डितः संयतस्तस्य मरणं पण्डितमरणम्, अविरतत्वेन बालत्वाद्विरतत्वेन च पण्डितत्वात्संयतासंयतो बालपण्डितस्तस्य मरणमिति, तत्र बालमरणस्य त्रिभेदमाह-स्थितेति, अविशुद्धासंक्लिश्यमानकृष्णादिलेश्यावस्थितः स्थितलेश्यः, संक्लिश्यमानलेश्यावस्थितः संक्लिष्टलेश्यः, विशुद्धया वर्धमानलेश्यावस्थितः पर्यवजातलेश्यः, प्रथमं कृष्णादिलेश्यः सन् यदा कृष्णादिलेश्येष्वेव नरकादिषूत्पद्यते तदा प्रथमं भवति, यदा तु नीलादिलेश्यः सन् कृष्णादिलेश्येषूत्पद्यते तदा द्वितीयम् । यदा च कृष्णादिलेश्य: सन् नीलकापोतलेश्येषत्पद्यते तदा तृतीयम, पण्डितमरणे संयतत्वादेव लेश्यायाः संक्लिश्यमानता नास्तीति बालमरणाद्विशेषो बालपण्डितमरणे तु लेश्यायाः संक्लिश्यमानता विशुद्धयमानता च नास्ति मिश्रत्वादिति विशेषः । वस्तुतः पण्डितमरणं द्विविधमेव, संक्लिश्यमानलेश्यानिषेधेनावस्थितवर्धमानलेश्यत्वात्, व्यपदेशमात्रादेव च त्रिविधत्वमुक्ताम्, बालपण्डितमरणन्त्वेकविधमेव संक्लिश्यमानपर्यवजातलेश्यानिषेधेऽवस्थितलेश्यत्वात् त्रैविध्यन्त्वस्येतरव्यावृत्तितो व्यपदेशत्रयप्रवृत्तेरिति ॥८॥
હવે વેશ્યાને આશ્રયીને કહે છે हुधवाणी लेश्या छ. (१) ९लेश्या (२) नील वेश्या (3) पोत वेश्या. सुगंधवाजी र वेश्या छ. (१) तो वेश्या (२) ५५ लेश्या (3) शुभ वेश्या. भ२९।न। १९ ॥२ छे. (१) पास भ२९॥ (२) पंडित भ२९५ (3) बाल-पंडित भ२५१. दुध = ५२।५ गंध. લેશ્યાઓ પુદ્ગલાત્મક છે. દુર્ગધી પુગલોના કારણે કૃષ્ણ-નીલ તથા કાપોત લેશ્યા દુર્ગધવાળી
वी.
સુગંધી પુલોના કારણે તેજો-પદ્મ તથા શુક્લ લેગ્યામાં સુગંધીપણું જાણવું. આ વેશ્યાઓનો વર્ણ નામ પ્રમાણે છે. તેજોલેશ્યા લોહિત - લાલ રંગવાળી, પદ્મવેશ્યા પીત વર્ણવાળી, શુક્લલેશ્યા શ્વેત વર્ણવાળી છે.
પ્રથમની ત્રણ લેગ્યા નરકગતિ અને તિર્યંચગતિ તરફ લઈ જનાર છે, સંક્લેશના કારણરૂપ છે, અમનોહર છે, વર્ણથી અવિશુદ્ધ છે, સ્પર્શથી શીત અને રૂક્ષ છે.
અંતિમ ત્રણ લેશ્યા મનુષ્યગતિ અને દેવગતિ આપનાર છે, અસંક્લેશરૂપ છે, મનોહર છે, વિશુદ્ધ છે, સ્પર્શ સ્નિગ્ધ અને ઉષ્ણ છે.
* प्र२॥ भ२५ :- (१) बास, (२) पंडित तथा (3) पास-पंडित म२५५.