________________
રામાયણમાં સંસ્કૃતિનો સંદેશ”
૪૯
ફરતાની પરાકાષ્ટા કહેવાય. પુષ્યના ઉદયમાં કેટલીક વ્યકિતઓને વધુ સુખસામગ્રી મળી જાય તે જરૂર બને, પણ તે વ્યક્તિઓએ એનો ઉપયોગ માત્ર એકલા ન કરતા સમષ્ટિનાં અંગોને પણ તેમાં સહભાગી બનાવવા જોઈએ ને?
જે આપણને ખરેખર સંસ્કૃતિ પ્રિય હોય તો આપણે એવી રીતે વ્યક્તિગત સુખો મેળવવામાં આંધળા કદી ન બની જવું કે જેથી સમષ્ટિના સુખ-દુઃખનો વિચાર કરતી સંસ્કૃતિની વ્યવસ્થા તૂટી-ફૂટી જાય. વૈયકિતક સ્વાર્થોને તિલાંજલિ આપીએ
વેપારની અનીતિથી પ્રાપ્ત થતા સુખને કારણે જો નીતિની મર્યાદાઓ તુટી જાય છે; એક વેપારીની લૂંટારૂવૃત્તિ જે અનેકોને લૂંટારુપણું શીખવે છે; એક વ્યક્તિના પ્રણયને કારણે અનેક છોકરીઓ એ પાપ શીખે છે અને આમ પાપોનો ચેપ [વાયરસ] ચાલે છે, આ રીતે જે શીલની વ્યવસ્થા છિન્નભિન્ન થઈ જાય છે; સંગ્રહખોરી કરવા જતાં જગડુશાહોની વિરાટ પ્રતિમાઓને જે ઘણના ઘા લાગી જાય છે તો પૂળો ચાંપીએ; આપણી વ્યક્તિગત સ્વાર્થોને. સમષ્ટિના સુખને સાધતી મર્યાદાઓ સ્વીકારીને જે કષ્ટ સહેવું પડે તે સહેવા તૈયાર રહીએ.
શરીરની આ તે કેવી સજાવટ !
પ્રત્યેક માનવના જીવનમાં આ પ્રકારની તૈયારીઓ પેદા થઈ જાય એ ખૂબ જરૂરી છે. આજના કેટલાક શ્રીમંતોની જેમ તમે કદી સંસ્કૃતિનો નાશ કરનારા ન બનશો. આજે તો શ્રીમંતાઈને પાપોએ માઝા મૂકી છે. જે શરીરમાંથી નિરંતર ભયંકર બદબૂ વહી રહી છે, પુરુષના અને સ્ત્રીના અનેક અંગોમાંથી સદા દુર્ગધ છુટી રહી છે, એવા શરીરને “લીપટીક” પાવડર” વગેરેથી સજવામાં જ ઘણે પૈસો અને સમય પસાર કરી દેવો એમાં બુદ્ધિમત્તા શું? શરીરે આપણને “ચેલેંજ” આપી છે કે
હું નિરંતર બદબૂ વહાવીશ, પછી ગમે એટલું મને ધોવાય કે સુગંધિત સેંટ – પાવડર લગાડાય.” તો પછી શા સારું પફ – પાવડરની પાછળ આટલો ધુમાડો કરવામાં આવે છે.?
કેટલાક શ્રીમંતોના પાપે જ સામ્યવાદ
એક દિવસ એક છોકરો મારી પાસે આવ્યો. મને કહે: “મારા પપ્પા “ફોરેન જાય છે! મે પૂછ્યું : કેટલા દિવસ માટે ? તેણે કહ્યું “સાત દિવસ માટે.” પછી એણે કહ્યું કે “પપ્પા સાત દિવસ માટે બાવન જેડી સૂટ-પેન્ટ લઈ ગયા છે. આ સાંભળીને હું સ્તબ્ધ થઈ ગયો. સાત દિવસ માટે બાવન જોડી કપડાં!! હાય! આવા માણસોને ગરીબોનો કોઈદી વિચાર પણ આવતો નહિ હોય? જે મને પૂછતાં હો