________________
પ્રવચન પહેલું
સોય લાગતાં જ વેદના થાય છે, તો તેમાં આત્મા છે જ, આત્મા છે અને તે શરીરથી સ્વતંત્ર છે, કર્મનો કર્તા અને ભોક્તા પણ છે. એનો મોક્ષ પણ થાય છે.
મોક્ષ એટલે શું?
મોક્ષ એટલે છુટકારો...સંસારના તમામ દુઃખ, સુખ અને પાપોમાંથી સર્વથા અને સર્વદા છૂટકારો એનું નામ મોક્ષ. આ મોક્ષ સર્વકાલીન થાય છે. અને શાશ્વત છે.
આવા મોક્ષને પામવાના ઉપાયો છે કે નહિ ? અમારે એવો મોક્ષ જોઈએ છે. અમે આ સંસારના દુઃખો અને પાપોથી ત્રાસી ગયા છીએ. અમે આ જીવનના ત્રાસથી કંટાળી ગયા છીએ. અમારે એમાંથી છૂટવું છે” આવી જેઓને ઉત્કંઠા થાય તેમને માટે શાસ્ત્રો કહે છે કે “હા...ભાઈ! એવા મોક્ષને પામવાના ઉપાયો પણ આ જગતમાં છે જ.”
રોજ ઘરમાં પત્ની સાથે કજિયા થાય છે ને ? રોજરોજના પત્ની અને બાળકોના કજિયાથી તમે ત્રાસી ગયા છો ને? તો તે દૂર કરવાના ઉપાયો પણ છે. ઘણાં લોકો અમને પૂછે છે : “સાહેબ! કાંઈ ઉપાય બતાવો. અમે તો આ જીવનથી ત્રાસી ગયા છે.' કહું છું : “આવી જાઓ. અમારી પાસે સાધુ બની જાઓ.”
અસંગનો આનંદ માણે
પત્નીના સંગના આનંદ કરતાં અસંગની મજા ઓર જ છે. પુત્ર–પરિવારના અને વૈભવી જીવનના આનંદ કરતાં તે બધાયના ત્યાગથી ઉત્પન્ન થતાં અસંગનો આનંદ ઘણું જોરદાર છે. એકવાર તમે અસંગનો આનંદ માણો તો ખરા. રોજબરોજના ઝઘડાળું ઝેરી જીવનથી તમારે છૂટવું જ પડશે. એ વગર તમારી આરોવારો નથી.
તમે વિચાર તો કરો. મુંબઈ નગરીના વાલકેશ્વર એરિયામાં ૨૬–૨૬ માળના આવા ઊંચા તાડ બિલ્ડિંગોમાં તમે ભલે રહેતા. આલિશાન તમારા ફલૅટો! આખી ભીંતો વૈભવી સાધનોથી ભલે મઢેલી! પણ એક દી તમારે એ છોડીને ચાલ્યા જ જવાનું છે! કેટકેટલી મહેનત અને મથામણને અંતે આ મકાનો તમે ઊભા કર્યા છે! કેટલા લાખો રૂપિયાનો આની પાછળ તમે વ્યય કર્યો છે? છતાં તમારે એક દી મર્યા વગર છૂટકો જ નથી. બાવન પત્તાના મહેલ જેવો તમારો આ બંગલો! એક દી કડડભૂસ! એમાંથી જ તમારે એક દિવસ વિદાય લેવાની! તમે કહેશો “ના..ના... મારે નથી જવું... મારે તો અહીં જ સદા રહેવું છે. મારે કદી અહીંથી જવું નથી...” પણ તોય... તમારે જવું જ પડશે. કોક જાણે તમને બળાત્કારે ખેંચી જશે... “નીકળો... અહીંથી બહાર...... અહીં તમારે કાયમ રહેવાનું જ નથી...” કેવી ભયંકર કમનસીબી છે!