________________
‘રામાયણમાં સંસ્કૃતિનો સંદેશ”
૧૫
ચારે બાજુ જ્યાં ને ત્યાં બાવાઓ જ છે.” આ વાત ભલે તેઓ મશ્કરીરૂપે કહેતા હોય પરંતુ આ તદ્દન સાચી અને ભારતના વાસ્તવિક સ્વરૂપને રજૂ કરનારી વાત છે. કારણે આ દેશમાં સહુ પોતપોતાની મોક્ષલક્ષી ધર્મપદ્ધતિ પ્રમાણે સંસારનો પરિત્યાગ કરી દેતા. અને એથી જ અનેક લોકો આત્મચિંતનના પરિપાકરૂપે સંન્યાસ સ્વીકારી લેતા. આથી જ આ દેશ “બાવાઓની ભૂમિ' તરીકે ઓળખાતો. સંતો, સજજનો અને સાધુભગવંતો આત્મતત્વનું ચિંતન કરતા આ ધરતી પર ઘૂમતા રહેતા.
આત્માદિ ષટ્રસ્થાન
આમા જેવું તત્વ છે જ. આ વાત તમારે રવીકારી જ લેવી પડશે. આ તો ડેટા” (સિદ્ધ સત્ય) છે. આ વિષયમાં કશુંય discuss (ચર્ચા) કરવાનું જ ન હોય. “આત્મા છે” “તે શરીરથી ભિન્ન છે અને નિત્ય છે” “તે કર્મનો કર્તા છે.” કર્મનો ભોક્તા છે” “સર્વકર્મથી તેનો મોક્ષ થાય છે અને “તે મોક્ષ પામવાના ઉપાયો પણ છે.” આ છ ય બાબતો આપણે ત્યાં સિદ્ધ થએલી છે.
આત્મા બાબતોમાં કોઈ ચર્ચાનો અવકાશ જ નથી. જે યુવાનો મારી પાસે આત્મા આદિના અસ્તિત્ત્વ બાબતમાં “ડિરકસ' કરવા આવે છે, એમને હું સાફ કહી દઉં છું કે, “મહેરબાની કરીને તમે ચાલ્યા જાઓ. અમારે આ બાબતમાં ડિસ્કસ' કરવું નથી. આ તો અમારો “ડેટા” છે. એને સ્વીકારીને જ વાત કરવી હોય તો આગળ વધીને વિચારીએ શી કે રીતે આત્મકલ્યાણ કરવું ?” જે લોકોના પોતાના જીવનના હજી કોઈ ઠેકાણા નથી એ લોકો અમારી સાથે સિદ્ધ એવા આત્મતત્વ ઉપર “વિકાસ” કરવા આવે છે !! વાહ બલિહારી છે; કળિયુગની!
જે આત્માદિ તત્વોનું અસ્તિત્વ પૂર્વના સંતો અને ભગવંતોએ પોતાના જ્ઞાનબળ દ્વારા સિદ્ધ કર્યું છે એની ઉપર શંકાકુશંકા કરીને “ડિસ્કસ' કરવાની ચેષ્ટા કરનારા એ પૂર્વ ઋષિભગવંતોનું હળાહળ અપમાન નથી કરતાં તો બીજું શું કરે છે? આથી સિદ્ધ બાબતો ઉપર અમે ચર્ચા કરવા તૈયાર જ નથી.
આત્મા ક્યાં સમજવો?
આત્મા છે જ અને તે શરીરથી જુદો છતાં શરીરમાં રહેનારો છે. તો તે ક્યાં છે? શરીરના તે તે ભાગોમાં જ આત્મા નથી જ્યાં સોય ભોંકતા આપણને દુઃખની લાગણી થતી નથી. સોંય લગાડતા જ્યાં વેદનાની લાગણી થાય છે ત્યાં સર્વત્ર આત્મા છે. વાળના અને નખના અગ્રભાગોમાં, નાકના પોલાણવાળા ભાગોમાં આત્મા નથી. કારણ ત્યાં સોય ભક્તા દુઃખની લાગણી જન્મતી નથી. નાકની ચામડીના ભાગને જ ય લાગતાં દુઃખ થાય છે. કાચો નખ કપાતા અને વાળના મૂળ (Roots)માં