________________
૧૭૮
પ્રવચન છડું પાપ કરે તે પાપી જ, એવું નહિ
અહીં ઉપસ્થિત થએલા સભાજનોને હવે હું પૂછું છું કે આવા રાવણને પાપાત્મા કહી શકાય ખરો? મેં પૂર્વે પણ એક વાર કહ્યું હતું કે પાપ કરે તે બધા પાપી જ કહેવાય અને ધર્મક્રિયા કરે તે બધા ધર્મો જ કહેવાય એવો એકાન્ત–નિયમ જૈનશાસ્ત્રકારોને માન્ય નથી.
પાપી દેખાતો આત્મા પણ દિવસે પાપ કરીને જે રીતે રડતો હોય. પોતાની પત્નીને ય ખબર ન પડે તે રીતે પણ રુદન કરતો હોય તો તે વસ્તુતઃ પાપી નથી; કારણ...એના અન્તરમાં પાપનો પશ્ચાત્તાપ છે.
આ જીવનમાં કરેલા પાપના પશ્ચાત્તાપથી માત્ર આ જીવનના પાપોની ધૂળ ઉલેચાતી નથી ક્યારેક તો એની સાથોસાથ જનમોજનમના પાપોની ધૂળ પણ ઉલેચાઈ જાય છે!
રાવણને મળેલી દેવપ્રદત્ત બે બક્ષિસોમાં અમોઘવિજયાનો ઉપયોગ રાવણે, રામચન્દ્રજી સાથેના યુદ્ધ વખતે લક્ષ્મણને બેભાન કરી નાંખવા માટે કર્યો હતો, જે પ્રસંગ આગળ આવશે.
અને રૂપવિકારિણી વિદ્યાનો ઉપયોગ રાવણે ક્યારે કર્યો, એને લગતો એક અજૈન રામાયણનો પ્રસંગ મને સાંભળવા મળ્યો છે તે તમારી સમક્ષ તે રીતે જ રજૂ કરું છું.
સીતાને મંદોદરીની અથાગ સમજાવટ
જ્યારે સીતાજી રાવણની કેદમાં પુરાયેલા હતા ત્યારે રાવણ સીતાને દિવસોના દિવસો સુધી સમજાવે છે. છતાં રાવણ નિષ્ફળ જાય છે. ત્યારે રાવણ પોતાની પટ્ટરાણ મંદોદરીને સીતાજીને સમજાવવા મોકલે છે. મંદોદરી સીતાને સમજાવે છે કે “તું મારા પતિની વાત માની જા. નહિ તો કદાચ મારા પતિ તારા સુખના વિરહમાં મરી જશે. તારો પતિ તો જંગલમાં રખડનારો વનવાસી છે. જ્યારે મારા પતિ તો લંકાના સ્વામી છે. સોનાની ઈમારતો અને સોનાની ધજાઓ જે નગરીના શેઠિયાઓના મકાનોની ઉપર ફરફરે છે એવી નગરીના માલિક મારા પતિ છે. તું મારા પતિની વાતને હવે વિલંબ કર્યા વગર સ્વીકારી લે.”
મંદોદરી પણ એક મહાસતી છે. પોતાના પતિ સિવાય બીજાનો મનથી પણ વિચાર નહિ કરનારી સ્ત્રી છે. આખી લંકામાં મહાસતી તરીકે એ પંકાયેલી છે. મંદોદરી જેવી મહાસતીને, બીજી એક મહાસતીને, અસતી થવાની વાત કરવી પડતી હશે ત્યારે તેનું હૃદય કેવું ચીરાઈ જતું હશે? શું એવું બોલતા મંદોદરીની જીભ પણ
