________________
૧૪૮
પ્રવચન પાંચમું
એમણે પોતાના આ વિનીત શિષ્યને બોલાવીને કહ્યું : “મારી પાસે આઠ સિદ્ધિઓ છે. અનેક પ્રકારના મન્ત્રો અને સાધનાઓ દ્વારા તે મેં મેળવેલી છે. હવે મારું મૃત્યુ નજદીક આવ્યું છે. હું આ સિદ્ધિઓ તને આપવા માગું છું. આ સિદ્ધિઓ તારે સાધવાની જરૂર નહિ પડે. મારી કૃપાથી એ તને સ્વતઃ સિદ્ધ બની જશે.”
પેલો વિનીત શિષ્ય પૂછે છે : “આ સિદ્ધિઓનો ઉપયોગ શો? આ સિદ્ધિઓ મોક્ષ આપી શકે ખરી? જો ના... તો મારે એની જરૂર નથી. જે આઠ સિદ્ધિઓ મોક્ષ ન આપી શકે એ મારે મન આઠ સિદ્ધિ ઓ નથીઃ માત્ર કાંકરા છે. આપ આપની સાથે જ એ લઈ જાઓ.”
આ આઠ સિદ્ધિઓમાં એવી પણ સિદ્ધિઓ હશે કે જેનાથી તળાવના પાણી ઉપર સડસડાટ ચાલી પણ શકાય; પાણીમાંથી હજારોનું સૈન્ય પણ ઊભું કરી શકાય. આકાશમાં ઊડી પણ શકાય. જુદા જુદા ચમત્કારો સર્જી શકતી જુદી જુદી સિદ્ધિઓ પણ જે, સર્વથા સર્વદા વાસનાઓના છૂટકારા રૂ૫ મોક્ષ આપી શકતી ન હોય તો તે કાંકરા બરાબર છે. શિષ્યની આવી મનોદશા પર ગુરુ ઓવારી ગયા. માર્ગાનુસારી જીવનની પ્રાથમિક કક્ષાના સંતની જે આ સ્થિતિ હોય તો એનાથી ઘણી ઊંચી કક્ષાએ રહેલા મુનિજનોની સ્થિતિ કેટલી ભવ્યતમ હોય ?
પરણવા જતા રાવણનું વિમાન-ખલન
રાજર્ષિ વાલિ આવા મહાન કોટિના મુનિવર હતા.
એક વાર અષ્ટાપદ નામના મહાગિરિ ઉપર ધ્યાન ધરતા હતા તે વખતે રત્નાવલિ નામની રાજકન્યા સાથે લગ્ન કરવા માટે રાવણ પુષ્પક વિમાનમાં જઈ રહ્યા હતા. રસ્તામાં અષ્ટાપદ તીર્થ આવ્યું. ચોવીસે ય તીર્થંકરદેવોના રત્નજડિત બિંબોથી મંડિત જિનાલયથી એ તીર્થ ધન્ય બન્યું હતું. પણ આજે એની ધન્યતામાં
ઓર અભિવૃદ્ધિ થઈ હતી. કારણ કે જંગમ તીર્થસમા રાજર્ષિ વાલિ પણ એ જ તીર્થ ઉપર ધ્યાનસ્થ બનીને કાયોત્સર્ગ–મુદ્રામાં ખડા હતા.
વર્ષો સુધી ઘોર તપ તપીને રાજર્ષિ વાલિએ અનેક સિદ્ધિઓ પ્રાપ્ત કરી હતી. પણ એ તો મોક્ષના અભિલાષી હતા. આ અભિલાષાએ જ પિલી સિદ્ધિઓ પ્રત્યે એમને બેપરવાહ બનાવી દીધા હતા. આ નિરીહતાની આધ્યાત્મિક સિદ્ધિએ એમના પુણ્ય પ્રકર્ષ કરી મૂક્યો હતો. દૈવી બળો પણ એમનું સાન્નિધ્ય કરતા; માનવો તો શું? રાની પશુઓ પણ જ્યારે એ મહાત્માની આસપાસ ચોપાસ મૈત્રી અને પ્રેમના વાયુમંડળમાં પ્રવેશ કરતાં ત્યારે આપસ આપસના વેરભાવને વીસરી જતા. આવા હતા; રાજર્ષિ વાલિ! પરમપદની સાધનાની કેડીએ સફળ પ્રયાણ કરતા મહાત્મા વાલિ!