________________
૧૪૨
પ્રવચન પાંચમું રાવણે વાલિની આ વાત સ્વીકારી લીધી. કારણ રાવણ પણ ધર્મના જાણકાર હતા.
દ્વયુદ્ધ શરૂ થયું. બન્ને વચ્ચે જુદા જુદા દાવપેચો ખેલાવા લાગ્યા. કેમેય રાવણનો વિજય વાવટો ફરતો નથી. રાવણ જે જે અસ્ત્રો અને શસ્ત્રાસ્ત્રો છોડે છે એને વાલિ પરાસ્ત કરી નાંખે છે.
બધાય દાવો નિષ્ફળ જતાં ક્રોધે ભરાયેલા રાવણે છેલ્લામાં છેલ્લું, દેવાત્મા પાસેથી પ્રાપ્ત કરેલું, ચન્દ્રહાસ નામનું ખગ ઉપાડ્યું. અને...વાલિ તરફ જોરથી દોટ
મૂકી.
વાલિની આંતર–દશા
દૂરથી ધસી આવતા, ક્રોધથી ધમધમતા, માનની ભયંકર ભૂખે વલવલતાં રાવણને આવતો જોતા વાલિએ શું શું નહિ વિચાર્યું હોય? એ ધર્માત્માને આંતરચક્ષુથી સત્તા લાલસાની અગનજવાળાઓ કેવી દેખાઈ ગઈ હશે?
“અરેરે ! આ માનદશા! ધરતીની આટલી કાળીભૂખ !! એની ખાતર આટલું બધું ખુન્નસ! આણે મિત્રને ય શત્રુ બનાવ્યો! એક જ ધર્મના ઉપાસક હોવા છતાં, એક જ ભગવાનના ભક્ત હોવા છતાં, પોતાનું દાસત્વ સ્વીકરાવવાની સ્વાથી માનદશા ખાતર આટલું ભયંકર યુદ્ધ !! બીજાનું પડાવી લેવાની આટલી ઘોર સ્વાર્થાન્ધતા !! ધિક્કાર છે; આ સંસારને! વિષયોને અને કષાયોને! મારે ન ખપે આ સંસાર અને ન ખપે આ સિંહાસન !
ખેર...જે બની ગયું તે ખરું. હવે રાવણને જરાક બોધપાઠ આવી દઉં અને તરત જ મારો કલ્યાણનો માર્ગ આરાધી લઉ”
માનવને જ મારતો માનવ
માણસ વધુમાં વધુ જે કોઈનો શત્રુ હોય તો તે માણસનો જ છે.
એક ચીની કથા છે. જંગલમાં એક સિંહણ, પોતાના બચ્ચા સાથે ઊભેલી હતી. ત્યાં બાજુમાંથી “લેફટ-રાઈટ' “લેફટ-રાઈટ'...કરતાં સૈનિકો માર્ચ કરી રહ્યા હતા.
એમને જોઈને સિંહણનું બચ્ચું ગભરાઈ ઊયું અને થરથર ધ્રુજવા લાગ્યું. માતાની પાસે જઈને લપાઈ ગયું.
એ વખતે એની મા-સિંહણ એને કહે છે. “બેટા! ગભરાઈશ નહિ. આ સૈનિકો આપણને મારવા આવતા નથી. આ તો એમના જ જાત ભાઈઓને મારવા જઈ રહ્યા છે. વાઘ, સિંહ, રીંછ, શિયાળ વગેરે પ્રાણીઓ એવા છે કે જે પોતાના
