________________
રામાયણમાં સંસ્કૃતિનો સંદેશ”
૧૩૭
એમનો પ્રજા પ્રત્યેનો પ્રેમ, સજજનોનું બહુમાન, દીન દુઃખિતોની અનુકમ્પા, પ્રૌઢ પ્રૌઢ પ્રતાપ અને બલવત્તા વગેરે ગુણોની સુવાસ ચોતરફ પ્રસરી હતી.
ધર્માત્મા વાલિનો ઉત્કર્ષ રાજા રાવણથી ન ખમાયો. રાજા વાલિની કીતિ અને કંટકની જેમ ખૂંચવા લાગી. રાજા રાવણ ઇર્ષાની આગથી ભડકે સળગવા લાગ્યા. બીજાની લીટી કાપીને મહાન ન બનાય
બીજાના સદ્ગણોની સુવાસ વધતી જતી જોઈને તેને ખતમ કરી નાંખવાની વૃત્તિથી કદી મહાન બની જવાતું નથી. બીજાના ગુણોનો પ્રભાવ ફેલાતો જોઈને ઘણીવાર માણસ લઘુતાગ્રન્થિ [Inferiority Complex]ની પીડાથી પીડાતો જાય છે. આ સારું નથી. એક નાની લીટી દોરવામાં આવી હોય તે લીટીને મોટી બતાડવાના બે રસ્તા છે.
(૧) તે લીટીને બાજુમાં રહેલી મોટી લીટીને એટલી બધી ભૂંસી નાખવી કે બાજુમાં રહેલી નાની લીટી મોટી દેખાય.
(૨) અને તે નાની લીટીને જ મોટી કરવામાં આવે કે જેથી હકીકતમાં જ તે મોટી બની જાય.
આ બે રસ્તામાં બીજો રસ્તો જ શ્રેષ્ઠ છે. દુર્જન માણસો પહેલો રસ્તો સ્વીકારે છે. પોતાના દુર્ગણોને ઢાંકવા, એને છાવરવા માટે દુર્જનો બીજા માણસોના ચારિત્ર ઉપર આક્ષેપો કરવા સુધી જાય છે. બીજાઓને ગાળો દે છે. આમ કરવા દ્વારા એ પોતાની જાતને-લીટીને-મોટી દેખાડવાનો પ્રયત્ન કરે છે.
આખો સમાજ આજે લગભગ આવા એકબીજાના ચારિત્ર્યખણ્ડન કરવાના નિા કામમાં અટવાઈ ગયો છે એમ નથી લાગતું શું?
..તો તો બીજાની ગરીબી જ તમારી શ્રીમન્નાઈ છે
પણ યાદ રાખજો કે બીજાઓની મોટી લીટી કાપી નાંખવાથી કાંઈ આપણી લીટી મોટી બની જતી નથી. બીજાઓને ગાળો દેવાથી કાંઈ આપણે મહાન બની જતા નથી. અને જે બીજાની હલકાઈમાં જ આપણી મોટાઈ સિદ્ધ થઈ જતી હોય તો બીજાની ગરીબી જ આપણી શ્રીમન્નાઈ બની જાય છે.
બીજની હલકાઈએ જ જે આપણી મહાનતા બની જતી હોય તો બીજાની ગરીબી એ આપણી શ્રીમંતાઈ બની જ જશે ને? વાહ! તો તો શ્રીમંત થવા માટેની બધી મહેનત મટી જશે!
