________________
૬૩
સિદ્ધિમાં સ્ખલનાએ થાય પણ તે અંતરાય કને તાડનારા ઉદ્યમ જ છે.
હવે એ ઉદ્યમ શું પ્રવૃત્તિમાં કરવા ? કેવી રીતે કરવા કે જેથી નવાં કર્મ ન બંધાય, માંધેલાં તૂટતાં જાય અને ઉયમાં આવેલાં નિષ્ફળ થાય તે વિચારીયે.
મેાક્ષને માર્ગ ઔપશમિક, ક્ષાયિક તથા ક્ષાયેાપશમિક ભાવમાં છે. આ ત્રણે ભાવા ઉદ્યમથી જ સિદ્ધ થાય છે. આ ત્રણ ભાવાથી પણ ઘણા અજ્ઞાત હાય છે.
માના કે દશ હજારનું દેવું ધરાવનાર ત્રણ આસામીઆ છે. તેમાંથી એકે તા આના પાઈ સાથે રોકડા ગણી દીધા અને તે ઋણુ મુક્ત થયા.
ખીજાએ રાજ્યમાં લાગવગ પહોંચાડી પેાતાના ઉપર ખાર માસ સુધી કોઇ પણ દાવા ન કરે, જપ્તિ ન લાવે, વારઢ ન કઢાવે તેવા હુકમ મેળવ્યેા.
ત્રીજાએ ભેગા કરીને પેાતાની પિિસ્થતિ જણાવીને સમજાવી દીધા. કાંધાં કરી આપ્યાં.
એ જ રીતે આત્માના દર્શન-જ્ઞાન-ચારિત્ર ગુણા ઉપર કર્મીનું આક્રમણ થયું, હલ્લા આવ્યેા. ત્યારે સંપૂર્ણ સામવાન આત્માએ તા કર્મના છેદ કરી નાખ્યા. (નાણાંનગદ ગણી દીધાં). અને છૂટયો. તેણે આત્માના ગુણા જાજ્વલ્યમાન કર્યોઃ આનું નામ ક્ષાયિક ભાવ વાળા.
બીજા આત્માએ મુફ્ત લીધી. આનું નામ આપશમિક ભાવ.
