________________
સહુનું પરમ કત વ્ય ઢગને કળી જાય છે, ત્યારે તે વ્યક્તિ(ના ઢગ) તરફ દુર્ભાવવાળા
અનવાને બદલે લોકો ધર્મ પ્રત્યે જ દુર્ભાવવાળા બને છે. અર્થાત્ ધર્મને બિનજરૂરી અને અનર્થકર માનવા લાગે છે.
વસ્તુતઃ ધર્મ એ બિનજરૂરી કે અનર્થકર નથી, કિન્તુ જરૂરી અને ફાયદાકારક છે. તેની અંદર પ્રવેશ પામતે હેંગ એ જ બિનજરૂરી અને એ ઢગ અતિશય કીમતી એવા ધર્મ પ્રત્યેની અશ્રદ્ધામાંથી જન્મે છે, તેથી એ અશ્રદ્ધાને જ નાશ કરવા માટે પુરુષાર્થ ફેરવવા તત્પર બનવું જોઈએ.
ઉન્નત વિચારેની છાયા
કીમતી વસ્તુ ઉપર પણ અકીમતીપણુંની બુદ્ધિ હોય છે. ત્યાં સુધી તેના પ્રત્યે સદ્ભાવ જાગી શકતા નથી.
દા. ત., સેના ઉપર પણ પિત્તળપણાની બુદ્ધિ હોય છે, ત્યાં સુધી તેના પ્રત્યે સેના જેટલો આદર જાગી શકતા નથી.
એ જ રીતે ધર્મ ઉપર પણ શ્રદ્ધાની બુદ્ધિ જાગતી નથી, ત્યાં સુધી ધર્મક્રિયાઓ કરવા છતાં પણ, તેના તરફ હાર્દિક અદિર પ્રગટી શકતા નથી. પરંતુ તેનો અર્થ એ થતો નથી કે તે ધર્મક્રિયાઓ આચરવાલાયક નથી કે આદર ન થાય ત્યાં સુધી છોડી દેવાલાયક છે.
આદર ન થાય ત્યારે પણ ધર્મકિયાએ તે અવશ્ય આરાધન કરવા એગ્ય છે. માત્ર આદર નહિ થવા દેવામાં અંતરાયભૂત થનાર અશ્રદ્ધાને દૂર કરવાની જરૂર છે. બધાનો સાર એ છે કે ધર્મક્રિયા કરનારમાં પણ દંભ પ્રવેશ પામતે હોય તો તેનું કારણ ધર્મકિયાઓનું પાલન નથી. પણ ધર્મકિયાઓના ફળ પ્રત્યે અશ્રદ્ધા પેદા કરનાર વાતાવરણ છે. એ વાતાવરણને પેદા કરાવનાર કોણ છે, એના મૂળ સુધી જો પહોંચવામાં આવશે તે એ વાત સ્પષ્ટ થઈ જશે કે મોટે ભાગે ધર્મ તરફ જેમને મુદલ આદર નથી એવા વર્ગ તરફના પ્રચાર કાર્યનું એ ફળ છે. - શ્રી જૈનશાસને સ્પષ્ટપણે દર્શાવેલા વિચારે, કે જેનું આછું
