________________
પ્રકરણ આઠમું
સહુનું પરમ કર્તવ્ય
IIIIIIIIIIIIIIIIIIiiiiiiiiiiiiiiiiiIIIIIIIIIIIIIIIIIiiiiiiiiiiiiiIIIIIIIIIIIIIIIII
દંભનું મૂળ
હવે એક વાતને ખુલાસે કરવાનું રહે છે અને તે એ છે કે, જીવદયાના ઉત્તમ આચારને પાળનારા અને અમને પાપને પશ્ચાત્તાપ છે એમ કહેનારા અથવા નિરંતર પાપની માફી માગવાની ક્રિયાઓ કરનારા પણ કેટલીક વાર બીજાઓ કરતાં અધમ કેટિના દેખાય છે તેનું કેમ? ”
આ પ્રશ્નના જવાબમાં જણાવવાનું કે, જીવદયાના આચાર પાળનારા અને નિરંતર પાપની માફી માગવાની ક્રિયા કરનારા બીજાઓ કરતાં નીચી કેટિના હોય છે, એમ માની લેવું એ ભૂલભરેલું છે. એક વખત દોષદષ્ટિને ત્યાગ કરી દઈ ડી પણ ગુણગ્રાહી દષ્ટિનું આલંબન લઈ, તેવા આત્માઓના જીવનની બીજા આત્માઓના જીવનની સાથે સરખામણી કરી લેવા જેવી છે.
એ રીતે મધ્યસ્થ ભાવથી જે ઉભયને સરખાવી જોવામાં આવશે, તે જીવદયાના આચાર પાળનારા અને નહિ પાળનારા, તથા પાપને પશ્ચાત્તાપ ધારણ કરનારા અને નહિ કરનારા, એ ઉભય પ્રકારના આત્માઓ વચ્ચે રહેલું આકાશ-પાતાળ જેટલું અંતર સ્પષ્ટ તરી આવશે. જો કે આજે અશ્રદ્ધાનું વાતાવરણ વધ્યું છે અને તેની છાયા ધમાં આત્માઓ ઉપર પણ વ્યક્ત રીતે પડી છે, તેથી તેમનામાં પણ દાંભિક્તા
