________________
ઉપકાસ્ક ત્યાગ
અહીં એક ખુલાસે કર ખાસ જરૂરી લાગે છે અને તે એ કે, . અભય–ભક્ષણને ત્યાગ આચરનારા તથા ઘેર પ્રાવધ જેમાં છે, . તેવા વ્યાપાર નહિ કરવાની જીવનપર્યતની પ્રતિજ્ઞાઓને ધારણ કરનાર, પણ અનેક પ્રકારના રોગોથી ગ્રસ્ત રહે છે તથા દયાના પરિણામ વિનાના.. દેખાય છે અને એથી વિપરીત પણે વર્તનારા સારા પણ દેખાય છે. તે એવો નિયમ ક્યાં રહ્યો કે અભક્ષ્ય–ભક્ષણ એ જ રોગનું કારણ છે. અને પ્રાણવધવાળા ધંધા એ જ દયાના નાશનાં નિમિત્ત છે? હિન્દ.. સિવાયના દેશમાં અભય-ભક્ષણ કરવાવાળા પણ રેગ-રહિત કાયાવાળા. હોય છે તથા પ્રાણવધવાળા ધંધા આચરનારા પણ દયાના પરિણામવાળા. હોય છે અને આ દેશમાં પણ તેવું કેટલીક વાર અનુભવાય છે તેનું શું ?”
ઉત્તમ પ્રકારના કેઈ પણ વ્રત–નિયમના અંગીકારની વાત આવે ત્યારે આ પ્રકારની શંકા ઊઠે જ છે. તેથી એ શંકાનું મૂળ શું છે. તે આપણે બરાબર સમજી લેવું જોઈએ.
કેવળ આ લોકનાં જ કાર્યો અને પરિણામ ઉપરથી ધર્મક્રિયા કે અધર્મક્રિયાઓનાં માપ કાઢવાની તદ્દન સંકુચિત અને અજ્ઞાન દષ્ટિ, એ જ આ પ્રકારની શંકા અને કુતર્કોનું મૂળ છે.
એક વાત સૌથી પહેલાં નક્કી કરી લેવી પડશે કે, આ લેક, એ તે ભૂત અને ભાવિ અનંત પરલોકને અંશ. છે. એ અંશ એટલો માને છે કે અનંત મહાસાગરના એક બિન્દુની ઉપમા પણ તેને આપી શકાય એમ નથી.'
જ્ઞાનીઓ આ ભવના આયુષ્યને વીજળીના ઝબકારાની કે ડાભના અગ્રભાગ ઉપર રહેલા ઝાકળના બિન્દુની ઉપમા આપે છે. તેત્રીસ . સાગરેપમ પર્યતન અતિ દીર્ઘ એવા અનુત્તર દેવલોકના દેવના આયુષ્યને ! પણ જ્ઞાનીઓ ક્ષણિક કહે છે. એનાથી વધુ દીર્ઘ આયુષ્યવાળે કેઈ: ભવ નથી, છતાં તે પણ અનંતકાળથી આગળ તે એક બિન્દુતુલ્ય, પણ નથી.
