________________
આધરાનાના મા
યથાર્થ મુક્તિ :
સાંસારિક સ્વાની આડે આવતા અવરોધને દૂર કરવા તેનુ નામ જેમ ‘ મુક્તિ ' નથી, તેમ મુક્તિના નામે પરલોકની કપાલકલ્પિત કે અસત્ વસ્તુએની પ્રાપ્તિ કાજે પ્રાણીઓને પ્રેરવા તેમજ પ્રયત્નશીલ બનાવવા તે પણ યથાર્થ મુક્તિના પ્રતિપાદનના ઉપકારક માર્ગ નથી જ.
આત્માએ અનેક રીતે મુક્તિના
'
• મુક્તિની પ્રાપ્તિ કરવી
સ`જ્ઞ શાસનથી અપરિચિત સ્વરૂપનું પ્રતિપાદન કરે છે. કોઈ કહે છે કે, એટલે શૂન્યાવસ્થાની પ્રાપ્તિ કરવી', કોઈ કહે છે કે ‘ મુક્તિ મેળવવી એટલે ચૈતન્યવાન મટી જડવત્ બની જવું, કોઈ કહે છે કે · મુક્તિ મેળવવી એટલે ભાવરૂપ મટી અભાવરૂપ બનવું,
6
"
માક્ષની આ વ્યાખ્યાઓમાં સજ્ઞના વચનના આધાર નથી. જેને જેમ મનમાં આવ્યુ` કે બુદ્ધિમાં એઠું', તેમ મુક્તિના વિષયમાં કલ્પિત શાસ્ત્રો રચ્યાં છે.
એ સઘળી કલ્પનાઓની સામે શ્રી જૈનશાસનનુ કહેવુ છે કે, - જે મુક્તિમાં જ્ઞાની મટી અજ્ઞાની બનવાનું હોય, ભાવરૂપ મટી અભાવરૂપ બનવાનું હોય, ઘેાડીઘણી પણ સ્વાધીનતા છે, તેને ગુમાવી સદાને માટે પરાધીન બનવાનું હાય, એવી મુક્તિ માટે પ્રયત્ન કરવા, એના કરતાં સંસારમાં થોડા પણ જ્ઞાનની, ઘેાડા પણ સુખની અને ચાડી પણ સ્વાધીનતાની સદાને માટે હયાતી છે. '
અધિક સુખ મેળવવાને અદ્દલે, થાડા પણ સુખથી રહિત થવુ, અધિક જ્ઞાન પ્રાપ્ત કરવાને બદલે થોડા પણ જ્ઞાનથી વંચિત રહેવુ તથા અધિક સ્વતન્ત્રતા પ્રાપ્ત કરવાને બદલે સદાને માટે પરતન્ત્રતા સ્વીકારવા તૈયાર થવું, એમાં નથી બુદ્ધિમત્તા કે નથી યુક્તિમત્તા.
જે બુદ્ધિ, જે યુક્તિ કે જે આગમ જ્ઞાનશૂન્ય, સુખશૂન્ય કે
