________________
મંગળકારી આરાધના છતાં એકાદ વસ્તુને ધ્યેય બનાવી, તેના બંધનથી છુટકારો મેળવી આપવાની વાતને મુક્તિ મેળવી આપવાની વાતે તરીકે ઉચ્ચારવી, એ કાર્ય ઉત્તમ આત્માઓનું નથી, પણ સ્વાર્થ સાધુઓનું છે.
નિવાથી અને પરોપકાર કરવામાં સદા તત્પર જ્ઞાની પુરુષે તે, જેમાં યથાર્થ મુક્તિ નથી તેમાં મુક્તિની વાત કદી કરતા જ નથી.
પૌગલિક બંધને ઊભાં થવાં યા તેમાંથી છુટકારો મેળવે એ કર્મનું ફળ છે. એની પ્રાપ્તિ યા અપ્રાપ્તિ, એ શુભાશુભ કર્મ જનિત છે. એ માટે કરેલા પ્રયત્ન પણ તેટલે જ ફળદાયી થાય છે, કે જેટલું પૂર્વકૃત કર્મ એ પ્રયત્નને સહાયક હોય છે. પૌગલિક બંધન યા તેવી મુક્તિના વિષયમાં, પૂર્વકૃત કર્મ કરતાં અધિક ફળ આપવાની તાકાત કરેડે પ્રયત્નમાં પણ નથી.
આવું જ્ઞાન ધરાવનાર તત્ત્વજ્ઞ મહાપુરુષે દુનિયાદારીની તુચ્છ વસ્તુઓની સાધનાના માર્ગને મુક્તિની સાધનાના માર્ગ તરીકે ઓળખાવવાનું સાહસ કદી પણ ન કરે.
કર્મનાં આંતરિક બંધને ટાળ્યા સિવાય, બાહ્યનાં પૌગલિક બંધને કદી પણ ટળનાર નથી, કિન્તુ એક યા બીજા રૂપમાં સામે આવીને ઊભાં જ રહેવાનાં છે. આવું શ્રદ્ધાપૂર્વકનું જ્ઞાન ધરાવનાર આત્માઓ અન્ય બંધનેની જેટલી દરકાર કરતા નથી તેટલી દરકાર તેમને કર્મનાં બંધનેની હોય છે.
કર્મનાં આંતરિક બંધને તૂટ્યા વિના તૂટેલાં બાહ્ય બંધને એક યા બીજા રૂપમાં આત્મા ઉપર અવશ્ય ચઢી બેસતાં હોય છે. એટલું જ નહિ પણ એ બાહ્ય બંધનને તેડવા માટે લીધેલા અય ઉપા તે અનેકગુણ અધિક બદલે પણ સાથે લેતા આવે છે.
આ પરિસ્થિતિથી માહિતગાર પોપકારી મહાપુરુષો પિતાને ગમે તેટલી નામના મળી શકતી હોય, તે પણ અજ્ઞાન આત્માઓને મુક્તિના નામે અધિક બંધનના ભરડામાં ભેરવવાનું પાપકાર્ય કદી કરતા નથી.
