________________
મંગળકારી આરાધના બંધનેમાંનું એક પણ બંધન જરા પણ ઢીલું પડે, એ વાત સંભવિત નથી. શુભ અધ્યવસાય સિવાયના પ્રયત્નોથી તૂટેલાં બંધને અનેકગુણ નવાં બંધને આત્મા ઉપર વધારીને, પછી જ પિતે જાય છે. - સર્વ પ્રકારનાં કર્મબંધનથી મુક્ત થવું, એ શ્રી જનશાસને માનેલી તેમજ સ્વીકારેલી મુક્તિનું સ્વરૂપ છે. કર્મનાં બંધનથી મુક્ત થતાંની સાથે જ આત્મા પિતાના
સ્વરૂપને પ્રાપ્ત કરે છે. અનંતજ્ઞાનાદિ ચતુષ્ટય (કેવળજ્ઞાન, કેવળદર્શન, કેવળ ચારિત્ર્ય અને કેવળ વીર્ય) એ આત્માનું સ્વરૂપ છે. એ ચતુષ્ટયની સંપૂર્ણ પ્રાપ્તિ, એ શ્રી જૈનશાસને માનેલી મુક્તિ છે.
, ચતુષ્ય
અને કેવળ
ચતુર્થના
આરાધનાને માર્ગ :
આપણે જોઈ ગયા કે “જનદષ્ટિએ આરાધનાને માર્ગ એટલે મુક્તિની સાધનાને માર્ગ.
જે માર્ગના અનુસરણથી મુક્તિની પ્રાપ્તિ થાય, તે જનદષ્ટિએ આરાધનાને માર્ગ છે. એને બીજા શબ્દોમાં આત્મસેવાનો માર્ગ, પરમાત્માની ભક્તિને માર્ગ, દેવ-ગુરુની ઉપાસનાને માર્ગ એમ અનેક રીતે સંબંધી શકાય છે. એ સર્વ શબ્દોની પાછળ, ‘મુક્તિની સાધના” એ એક જ અર્થ રહેલ છે.
| મુક્તિની સાધના ન થાય તેવી આત્મસેવા, પરમાત્માની ભક્તિ કે દેવગુરુની ઉપાસના, એ શી જિનેશ્વરદેવના શાસનમાં આરાધનાના માર્ગ તરીકે ગણાતાં નથી. જે આત્મસેવા, જે ઈશ્વરભક્તિ કે જે દેવગુરુની પર્ય પાસના મુક્તિને સાધી આપનારી થતી નથી, તે આત્મસેવા, તે ભક્તિ કે તે ઉપાસના આરાધનાસ્વરૂપ છે, એમ માનવાની શ્રી જનશાસન સાફ ના પાડે છે.
