________________
મંત્રાધિરાજ માહામ્ય
૧૦૧ કહેવું એ સાચું નથી; બલકે આd અને રૌદ્ર પ્રકારનાં અશુભ ધ્યાનને અટકાવવાને એ જ એક પ્રબળ ઉપાય છે.
અભ્યાસના આરંભ કાળે એકાએક આર્ત અને શૈદ્રધ્યાનની પ્રબળતા ઓછી થઈ જતી ન હોવા છતાં આત્માને ધર્મધ્યાનની અસર તો થાય જ છે. રસોડાની દીવાલ ઉપર ચૂનાને પહેલે હાથ પ્રગટ સફેદી ન આણી શકે એટલા માત્રથી એમ ન કહેવાય છે “ચૂનો બાતલ ગ.” તેમ અનાદિ કાળથી અશુભ ધ્યાનની અસરમાં રહેલા આત્મા ઉપર ધર્મધ્યાનની તત્કાલ પ્રગટ છાયા ન વિસ્તરે એટલે એમ તે ન જ કહેવાય કે, “ધર્મધ્યાન નિષ્ફળ ગયું.”
શા જે કાંઈ ફળોને નિર્દેશ કરેલો છે. તે શાસ્ત્ર નિર્દિષ્ટ વિધિપૂર્વક થતી આરાધના માટે સમજવાનું છે. વિપરીત વિધિ કે અવિધિથી થતી આરાધનાનું ફળ પણ પરિપૂર્ણ વિધિયુક્ત આરાધના જેટલું જ માગવું એ કેઈ પણ રીતે ન્યાયસંગત નથી.
એ વાત સાચી છે કે વિધિના રાગ કે પશ્ચાત્તાપપૂર્વક થતી, અવિધિ કે વિપરીત વિધિપૂર્વકની આરાધના પણ વિધિના માર્ગે લઈ જનારી હોવાથી શાત્રે તેને નિષેધ કરેલો નથી; તે પણ સંપૂર્ણ ફળની સાથે તે પરિપૂર્ણ વિધિથી યુક્ત આરાધના જ સંબંધ રાખે છે.
પરિપૂર્ણ વિધિપૂર્વકની આરાધના આ કાળમાં શક્ય નથી માટે શાત્રે કહેવું અનુષ્ઠાન આ કાળમાં નિરર્થક છે.” એમ બેલી નાખવું તે અર્થ વગરનું છે.
શાત્રે કહેલાં અનુષ્ઠાને માત્ર એક ભવની અપેક્ષાએ નિર્માણ કરેલાં હોતાં નથી. એ અનુષ્ઠાને તે જન્મ-જન્માંતરે સાથે ગાઢ સંબંધ ધરાવે છે.
આત્માની મુક્તિનું મહાકાર્ય એક જ ભવની આરાધનાથી સિદ્ધ થઈ જવું તે અશક્યપ્રાય છે. તેમાં શ્રી મરુદેવી માતા આદિનાં કવચિત્ સળતાં દષ્ટાન્ત શામાં આશ્ચર્યરૂપ ગણાયાં છે.
અનાદિ કાળના અસદુ અભ્યાસને ટાળવા માટે એક ભવને અભ્યાસ
