________________
આરાધનાને માર્ગ
અતિચાર આલેચના
મરણ વખતના દશકર્તવ્યોમાં ચોથું કર્તવ્ય અતિચારની આલેચના છે.
સાધુ અને શ્રાવકને પાળવા ચોગ્ય પાંચ આચાર શ્રી જૈન શાસનમાં દર્શાવેલા છે.
તેનાં નામ છે જ્ઞાનાચાર, દર્શનાચાર, ચારિત્રાચાર, તપાચાર અને વીર્યાચાર. આ પાંચ આચારના પાલનમાં જેટલી બેદરકારી હોય અથવા તેનાથી વિરુદ્ પ્રકારનું આચરણ કર્યું હોય, તે અહીં “અતિચારે” સમજવાના છે.
જેમકે સામર્થ્ય હોવા છતાં જ્ઞાનીઓને અન્ન, પાન, વસ્ત્ર, પાત્ર આદિ વડે સહાય ન કરી હોય, તેમની અવજ્ઞા કરી હોય, મતિધૃતાદિ પાંચ પ્રકારના જ્ઞાનની નિંદા કરી હોય, ઉપહાસ કર્યો હોય અથવા ઉપઘાત કર્યો હોય, જ્ઞાનનાં સાધન – પુસ્તક, કાગળ, કલમ આદિની આશાતના કરી હોય. તે બધા જ્ઞાનના અતિચારે છે. તેની હૃદયથી માફી માગવી જોઈએ.
એ જ રીતે દર્શનના અતિચારે, જેવા કે શ્રી જિનેશ્વરદેવ અને તેમનાં બિંબની ભાવથી ભક્તિ ન કરી હોય અગર અભક્તિ કરી હોય, શ્રી જિનભક્તિ નિમિત્તે ઉત્પન્ન થયેલ દ્રવ્યને વિનાશ કર્યો હોય અથવા વિનાશ થતે જોવા છતાં, છતી શક્તિએ ઉપેક્ષા કરી હોય, શ્રી જિનમંદિર વગેરેની આશાતના કરી હોય અગર આશાતના કરનારની ઉપેક્ષા કરી હેય તેની ક્ષમા યાચવી જોઈએ.
ચારિત્રના અતિચાર, જેવા કે પાંચ સમિતિ અને ત્રણ ગુપ્તિ સહિત ચારિત્રનું પાલન ન કર્યું હોય અગર પાલન કરનારની ભક્તિ ન કરી હોય; પૃથ્વી કાયાદિ એકેન્દ્રિય જીવે : શંખ, છીપ, પુર, જળ, અળસી આદિ. બેઈન્દ્રિય જીવેઃ કીડી, મંડી, જુ, માંકડ, લીખ, કંથુઆ આદિ તેઈન્દ્રિય જી વીંછી, માખી, મચ્છર આદિ ચઉરિદ્રિ
