________________
કરી તે પતિ
ની
આચાર્ય યશોભદ્રસૂરિ :
[ ૨૫૧ ] નથી પણ એમાં જે બનાવને અનુલક્ષી કથાનકને આરંભ થાય છે એ બરાબર વિચારણીય છે. મયણાસુંદરી અને સુરસુંદરી એ સાવકી બહેને. એમની માતાઓ ભિન્નધમી હોવાથી ઉભયને પોતપોતાના ધર્મના ઉપાધ્યાય પાસે શિક્ષણ અપાવ્યું. પરિણામ એ આવ્યું કે મયણા જૈનદર્શનના સિદ્ધાંત અનુસાર પિતાના સુખદુઃખમાં પૂર્વકૃત કર્મને જ નિમિત્તરૂપ લેખી,
સ્વઆત્મશક્તિ પર મુસ્તાક રહેનારી બની. સુરસુંદરી એથી ઊલટી રીતે આત્મભાન ભૂલી, “ઈશ્વરેચ્છા બલિયુસી” જેવા વાક્યને વિપરીત અર્થ સમજી સ્વપિતાને પોતાના શ્રેયના કર્તાહર્તા લેખવા લાગી. તેમની કૃપાના ફળરૂપે સુખાનુભવ કરી રહેલી તે, એ મહેરબાની ચાલુ રહે તો જ ભવિષ્યમાં સુખ પ્રાપ્ત થવાનું છે એમ માનવા લાગી. અર્થાત કર્મના સિદ્ધાંતને નેવે મૂકી કેવળ પિતાની “હા” માં “હા” ભણવા લાગી. એક રીતે કહીએ તો સ્વાશ્રય અને પરાશ્રયની હોડ આરંભાઈ. “હું જ સુખનો દેનાર કિવા હરનારે છું' એવા ગર્વથી ઘેરાયેલ તેમનો પિતા–રાજવી પ્રજાપાલ–એ ઉભયના લગ્ન જોડે છે. પોતાની મોરલીએ નાચતી સુરસુંદરીને સારા રાજકુંવર સાથે પરણાવે છે જ્યારે આત્મબળ પર અડગતા ધરનારી મયણાને એક કઢીયા સાથે પરણાવે છે. ટૂંકમાં કહીએ તે એકને સુખના શિખરે બેસાડે છે તે બીજીને દુઃખની ઊંડી ખાઈમાં હડસેલે છે. સમયના વહેવા સાથે ઉભય બહેનોને જીવનરથ સંસારના વિવિધ પ્રસંગે વચ્ચે માર્ગ કાપી રહે છે, કમરાજ ૫ટા આપ્યા જાય છે અને કેવળ બાર માસના ટૂંકા સમયમાં કેઈ અનેખું ચિત્ર ખડું કરે છે – 'अघटितघटितानि घटयति, सुघटितघटितानि जर्जरीकुरुते।'
અને હસાન થવા
પર આ
ચિત્ર ખડું
ઢા
