________________
[ ૧૪૮ ]
પ્રભાવિક પુરુષ : પણ મને મળી ગયા. નાલંદાના પ્રસિદ્ધ વિદ્વાન તર્ક ભૂષણ શ્રીધરશાસ્ત્રીએ લખ્યું કે “એક વાર મારે જાતે તેમને નાલંદામાં મળી જવું. ત્યારપછી જ પોતાના આગમનની મિતિ નિશ્ચિત થઈ શકે.” મારે એ વિદ્વાનને મળવા જાતે જવું પડ્યું પણ
પ્રથમ ગ્રાસે મક્ષિાપતા જેવું થયું. અર્થાત મુલાકાત થતાં પહેલો જ ધડાકે એમણે એ કર્યો કે-જે શય્યભવ! તારે યજ્ઞ કરે જ હોય તે અત્યારે પૂર્વેને તારા અહિંસા સંબંધીના મંતવ્યોને તિલાંજલિ આપી દેવી પડશે. આ પ્રસંગે તારા પેલા વણિકમિત્રને કે કેઈ જેનને તારા આંગણે નેતરવા દેવામાં નહીં આવે. વેદના પાઠના ધ્વનિ સિવાય અન્ય કોઈ પ્રકારની વાત જ નહીં થઈ શકે. જે આ શરત કબૂલ મંજૂર હોય તે જ હું આવું.”
વ્યાવ્રતટીન્યાયે ” ઘડીભર થયું કે આ ભૂદેવને ન બોલાવું, પણ એ મહાશય તે જાણે અધૂરું હોય તેમ મારો ઉત્તર મળે તે પૂર્વ ગઈ ઊડ્યા કે –
ખે મનમાં ધારી લેતે કે શ્રીધરશાસ્ત્રી વિના યજ્ઞ આટેપીશ, પણ મારી ન આવવા સંબંધી વાત બહાર પડતાં જ જેમણે હા પાડી હશે તે પણ ના કહેશે. મારું એક ફરમાન થતાં જ તારું કાર્ય અટકી પડશે. મારા કથનને વિજય એ જ મારું જીવનકાર્ય. શ્રમણ-સંસ્કૃતિ સામે બળવો ઊઠાવ એ જ મારું ધ્યેય. અહિંસાની પ્રતિષ્ઠા મારી હાજરીમાં થઇ શકે જ નહિ, આ વચન એક શાસ્ત્રના છે કે વર્ષનાં બ્રાહ્મણ કુહા ! એમાં મીન-મેષ થનાર નથી. વેદવાક્યમાં શંકા કરવી એનું જ નામ નાસ્તિકતા એવું સત્યયુગ, દ્વાપર કે ત્રેતામાં ન બને
