________________
સિદ્ધાંતસાર
(૨) તા નિનૈ–તે નિત્ય છે, શાવત છે, અજરઅમર છે.
(3) પુનાવાળ–તે આત્મા પુણ્ય-પાપને એટલે સારાં-ખોટાં કમેને કર્તા છે.
(૪) મો – અને તે આત્મા સારા-ખોટાં કર્મોને ભોક્તા પણ છે.
(૫) 0િ ધુવં નિવાબં–તે આત્મા સકલ કર્મથી છૂટો થતાં અવશ્ય નિર્વાણ પામે છે, અર્થાત્ મોક્ષ મેળવે છે.
(૬) તદુવા મસ્જિ–તે નિર્વાણને–એક્ષને ઉપાય પણ છે કે જેને સુધર્મ કહેવામાં આવે છે.
આમાંના એક પણ સિદ્ધાંતને અસ્વીકાર કરવામાં આવે તે અધ્યાત્મવાદની ઈમારત તૂટી જાય અને નાસ્તિકતા કે જડવાદનું જોર જામી પડે. નાસ્તિકે–ચર્યાને શું કહે છે? આત્મા જેવી કોઈ સ્વતંત્ર વસ્તુ નથી. જે ચેતના જણાય છે, તે પંચભૂતના સોગથી ઉત્પન્ન થયેલી છે. માટે આ જીવનમાં જેટલો મજશેખ કરી શકાય, તેટલો કરી લે. પાસે પૈસા ન હોય તે કેઈના ઉછીના લે કે યેન કેન પ્રકારેણ મેળવી લે. આ દેહ ભસ્મીભૂત થયા પછી કેને જવાબ આપવાનું છે? આ નિંઘ વિચારસરણું આત્માનું સ્વતંત્ર અસ્તિત્વ ન માનવાને લીધે ઉત્પન્ન થયેલી છે અને તેણે માનવજાતિનું ઘણું અહિત કરેલું છે. જેઓ આ વિચારની જાળમાં ફસાય છે, તેઓ પોતાના
