________________
૧૮૬
હીકારકલ્પતરુ' મનની સ્થિતિ સુધરતી નથી, અર્થાત્ તેમાં દુખમય રૌદ્ર વિચારથી જે કાલુષ્ય ઉત્પન્ન થયેલું છે–મલિનતા આવી ગયેલી છે, તે દૂર થતી નથી, તેથી જ અહીં પરાશ્રય ધ્યાન ધરવાનું વિધાન છે. જેમ લેહને પારસને સ્પર્શ થતાં તે સુવર્ણ બની જાય છે, તેમ આરાધકને આ ધ્યાનને પટ લાગતાં તે ભાવનાવાદી ઉચ્ચ કોટિને પુરુષ બની જાય છે.
હવે પરાશ્રય ધ્યાન કેવી રીતે ધરવું? તે કલ્પકાર જણાવે છે. તે માટે આરાધકે પોતાની પ્રતિભાશક્તિનેકપનાને પૂરો ઉપયોગ કરીને નીચે પ્રમાણે ભાવના કરવીઃ
જાણે કે વલયાકાર પૃથ્વી મારી સામે પથરાઈ રહેલી છે. તેમાં વૃક્ષો કે પર્વતે નથી, તે સીધી સપાટ છે, પણ દૂધથી ભરેલી છે, એટલે અદ્વિતીય ક્ષીરસાગરનું રૂપ ધારણ કરે છે. આ ક્ષીરસાગરમાં વેત તરંગો ઉછળી રહ્યા છે, તેથી તે અતિ શોભાયમાન લાગે છે. તેમાં કોઈ જાતની બાધા-સંબાધા નથી, એટલે કે કોઈ જાતનો ઉપદ્રવ નથી. તે બિલકુલ શાંત છે અને તેનું દર્શન અતિશય આનંદને ઉત્પન્ન કરે એવું છે. આ ક્ષીરસાગરની મધ્યમાં એક ઉત્તમ કેટિનું નિર્મલ પુષ્પ અર્થાત્ કમલ ખીલેલું છે.
. તે પછી કેવી ભાવના કરવી? તે કલ્પકાર એકવીશમી ગાથામાં આ પ્રમાણે કહે છેઃ
